resim serileri ve sergiler

Aby Warburg’un sergi tasarımı yaklaşımı ile erken dönem montaj tekniğiyle ilişkilendirilen panel düzenlemelerinin estetik / plastik niteliği hakkında yapılan nitelikli yayın sayısı fazla değildir. Warburg’un toplu yazılarının ikinci cildinin ikinci kısmında yer alan ve 2012 yılında kitap olarak yayınlanan Resim Serileri ve Sergiler adlı metin, düşünce ve gösterme süreçleri, birbiriyle bağlantısızmış gibi görünen resimlerin birleşimi üzerine kaleme alınan açıklamalarla bazı çizim örneklerini içermektedir. (3) Görüleceği üzere, Warburg’un sırf sergileme amacıyla yaptığı çalışmaların sayısı fazla değildir. Buna göre Bilderatlas panelleri, salt görsellerden oluşan bir düzenleme olarak öngörülmemiştir. Metin desteğiyle bütünlenecek olan ve kitaplaşarak tamamlanacak olan bir projenin ana parçasıdır. Yani, tamamlanmamış bir projedir. Bu çalışmalar arasında, yalnızca Astroloji ve Astronomi Tarihi Üzerine Resim Koleksiyonu, Warburg’un düzenlediği tek sergi projesidir ve herhangi bir konferansa ya da derse eşlik etmek üzere tasarlanmamıştır. Resim Serileri ve Sergiler adlı metinden hareketle bu konuda şu tasnif yapılmaktadır:

1- bilderatlas mnemosyne Warburg’un 1929’daki ölümü nedeniyle tamamlanamayan bir proje olarak kalır. Bu çalışmasında, imgelerin ve sembollerin dolaşımını ve değişimini yani göçünü göstermek ister. Tahta baskılardan posta pullarına, harita ve çizimlere kadar çok sayıda görsel unsuru panel düzeneği üzerine yerleştirir ve bir araya getirerek, yeni düzenleme olasılıklarına odaklanır. Son yıllarda, bir çok versiyonu üretilen resim panellerine ait görüntüler ile Londra Warburg Enstitüsü arşivinde saklanan belgeler kullanılarak yeniden oluşturulmaktadır. 

2- posta pullarında kullanılan imgeleri inceleyen resim serisi 1927 resim serisinde Warburg’un son yıllarında kendi dönemine olan yoğun ilgisi, fikir alışverişinde posta pullarının imgelerinin rolünü inceleyen resim serisinde açıkça görülebilir. Warburg “imgesiz bir demokrasinin sorunlarının fazlasıyla farkındaydı” ve kendi pul tasarımını sunacak kadar ileri gitti. Genellikle, hava posta pulunun arkasındaki düşünceyi iletmek için “modern uçak motiflerini seçti. Resim panellerine monte edilmiş pulların çoğu, güç ve ihtişamın geleneksel ikonografisinden yararlanır ve ara sıra örnek olarak Antik Çağ’dan imgeler alır.

3- manet ve italyan antikçağı 1929 Roma’da tamamlandı. Klasik dünyanın imgelerinin modern çağa nasıl ulaştığını vurgulamak için tasarlanmıştır. Aby Warburg, hafızanın sanat yapıtında biçime dönüşerek görünür kılınması meselesini Édouard Manet’nin 1929 tarihli Déjeuner sur l’herbe adlı eserine dair kısa metninde açıklar. (4) Eski Roma lahitindeki bir grup periyi (nymphe) seçerek, bu motifin hareketini inceler. Raphael’den başlayarak, on yedinci yüzyıl Hollanda manzara resimleri ve Manet arasındaki zincirleme ilişki ile bu değişimi anlatmaya çalışır. Bu süreklilikte anlamının kutsaldan dünyevi olana çevrilmesi üzerinde ısrarla durur. Warburg’un bu yöndeki tespitleri, Bilderatlas Mnemosyne panellerinin tematik ayrımlarını belirleyen hususlardan biridir. (Bkz. 1929 edisyonu 3 ve 20 numaralı panel)

4– astroloji ve astronomi tarihi üzerine resim koleksiyonu sergisi,

Nisan 1930’da Hamburg Planetarium’unda açılan sergi, astronomik aletlerle duvar resimleri, modeller ve vitrinler, küçük bir kütüphane ve astroloji ve astronominin tarihini açıklayan duvar panellerinden oluşuyordu. Amaç, spekülasyondan hesaplamaya ve inançtan bilime geçişi göstermekti. Warburg tarafındanhazırlanan ve ölümünden bir yıl sonra gerçekleştirilen tek kalıcı sergidir. Bir konferansa ya da derse eşlik etme niyetiyle tasarlanmamıştır. (5) Serginin kataloğu, yıllar sonra (1987 yılında) Uwe Fleckner tarafından bir depoda bulunur. Astroloji ve Astronomi Tarihi Üzerine Resim Koleksiyonu adlı bu katalog; Warburg’un görsel dil geliştirme ve ustalıklı anlatım becerisi ile olağanüstü bağlantı kurma yeteneği hakkında önemli bilgiler, çizimler içerir. Sergilenen görüntüler (Bilderatlas Mnemosyne de dahil), genel izleyici için didaktik bir söyleme sahiptir. Hamburg’un kültürel tarihinde yer tutacak bir nitelikte;  astroloji ve astronomi perspektifinde yıldızların, takımyıldızlarının ve batıl inançların yanı sıra bilimsel imgelerideğerlendirmektedir. ♦