ABY WARBURG

bir sanat pratiği dolayımında

warburg ve bilderatlas mnemosyne

MÜMTAZ SAĞLAM

"

BIlderatlas Mnemosyne pratiği; büyük oranda, izleyicilerin kültür ve düşünceyi birbirine karıştıran düzlemleri deneyimlemesi fikri üzerine kuruludur. Simgesel unsurları imgelerle yan yana getirecek şekilde ardışık bir bütünlük içindedir. Tekrarlayarak içkin ve anlaşılır bir düzenek kurar. Böylece, yeni bir haritalandırma yaklaşımıyla modern düşüncenin ilişkisel aşırılığını, öznel olanla nesnel olan bilginin yarattığı yeni düşünce alanını ortaya çıkarır. Burada esas olan bağlantı koşullarını yani ilişkisel durumu geliştirmek ve derinleştirmektir. Böylece yeni kurgu olasılıkları ve yeni malzeme tercihleri üzerinden bilginin arkeolojisi diyebileceğimiz bir estetik pratiği işler hâle getirmektir.

bilderatlas deneysel düzenleme

Aby Warburg, Mnemosyne Atlas, 1929 (last version), Panel 39 (reconstruction by Roberto Ohrt and Axel Heil, 2020). Photo: Tobias Wootton. (Warburg Institute/Fluid, London)

Bildereatlas Mnemosyne İçgörü

Aby Warburg, Mnemosyne Atlas, 1929 (last version), Panel 41 (reconstruction by Roberto Ohrt and Axel Heil, 2020). Photo: Tobias Wootton. (Warburg Institute/Fluid, London)

Numaralı paneller üzerine düzenlenmiş görsellerden oluşan Bilderatlas Mnemosyne, aynı dönemde fotoğraf tekniklerini yaygınlaşması ve avangard bir strateji olarak gelişen kolaj ve montaj düşüncesi ya da uygulamaları bağlamında değerlendirilerek büyük ilgi gördü. Aby Warburg’un montaj tercihleriyle yeniden düzenlenmiş ve yeni ilişkilere göre konumlanmış görüntüler, yeni anlam olasılıklarının hizmetine sokulur. Sergi yapımını, bir sanat eylemi olarak kavrayan Warburg, imgelerin incelenerek ayrımlar hâlinde düzenlenmesini sanatsal bir pratik olarak gerçekleştiren yaklaşımların öncüsüdür. Dahası, Bilderatlas Minemosyne’da, görüntünün niteliği, onu cazip ve çekici kılan etkileşimli bağlantıların kaynağı haline getirir. Benzerlik taşıyan unsurların yakınlıklarıyla kurulu ortam, hiç şüphesiz ilginç bir görsel yapılandırma olgusudur. Yer yer tuhaflaşan bir aradalıklar, mesafeli alanlarda yeni ilişkilere adanmış bir ikonoloji uyarınca ilişkisel düşünce ve görüntü ya da sözcük dizilimlerini öne çıkarır. Normların ötesinde yeni düzenleme olasılıklarını ve hafızayı tetikleyen kışkırtıcı bir eylem-anlam yöntemselliği söz konusudur. Güncel deyişle ilişkisel estetik ya da disiplinlerarasılık gibi kavram ve durumları çağrıştıran bir görme anlama alanı yaratılmıştır burada.

Bilderatlas Minemosyne, sanki çağdaş bir sanatçının fotoğraf kopyalarından oluşan bir montaj olarak görülür. Ancak, Warburg üzerine yürütülen çalışmalar, bu düzeneklerin henüz tamamlanmamış olduğunun altını çizer. O yüzden metinsiz resim-görsel denemeler olarak görülmeleri yanıltıcı olur. İmgesel düzenleme çabası, bir tür açıklama, fikir düzleminde destekleyici kutuplararası ilişki-örnekleri karşılaştırmalı bir şekilde bir anda bir arada gösterme girişimidir burada. Sanatçıları etkileyen tarafı da aslında, panel/board tarzı sunumla imgesel çeşitlilikle biçimlenen kapsam yeniliğinde sanatsal yön bularak yeni montaj-enstalasyon çözümlerine ya da kapsam çeşitliliğine ulaşmak istemeleridir gerçekte. Eşzamanlı kurgularla imkânsıza yer açan enerjik sunum olanağını mümkün hâle getirebilme deneyimidir aslında bu. Dolayısıyla Bilderatlas Mnemosyne ile örneklenen sergi yapımı ve sergileme meselesi ona göre, ilişkisel bir alanda gelişen deneysel bir yaratıcı bir eylem gibidir.

notlar

1 Bu yazı, ağırlıklı olarak Frieze Masters‘in 12 Ekim 2024 tarihli edisyonunda Thomas Marks imzasıyla yayınlanan, The Memory House / Hafıza Evi: Warburg Enstitüsü’nün Süregelen Etkisi adlı makalesinden derlenmiştir. 

2  Atlas, kronolojik bir aradalıkla ve sekansların üst üste binmesiyle elde edilen düzenlemeler hiç şüphesiz birer anlatı türüdür. Atlas da bu kapsamda ele alınabilecek olan ve esas itibariyle kişisel hafızaya ya da biyografik referanslara göre kurulan ve heterojen bir birleşimdir. Esas itibariyle Atlas; bir arada var olan ve tekrarlanan görsel veya yazılı unsurların, belirli düşüncelerin ve önermelerin geniş bir tesadüfi tarihini sunan bir yapılanmadır.

 

bilderatlas deneysel düzenleme

Aby Warburg, Mnemosyne Atlas, 1929 (last version), Panel 46(reconstruction by Roberto Ohrt and Axel Heil, 2020). Photo: Tobias Wootton. (Warburg Institute/Fluid, London)

warburg bilderatlas mnemosyne

Aby Warburg, Mnemosyne Atlas, 1929 (last version), Panel 77 (reconstruction by Roberto Ohrt and Axel Heil, 2020). Photo: Tobias Wootton. (Warburg Institute/Fluid, London)

yöntem tercihine dönüşen dizilim, düzen ve ayrım mantığı

Burada, düzenlemenin estetik-plastik niteliğini öteleyen bir durumdan bahsedilebilir. Yani fotoğrafı ve diğer görsel unsurları yeni anlam olasılıklarının geçişliliği için kullanan Warburg’da, düzenlemeyi belirleyen plastik endişeler öncelikli değildir. Hazırlıksız izleyici için, sıradan ve rastlantısal bir aradalıkları çağrıştıran, kuralsız istifleme ve düzensiz bir imgelem ve haritalandırma, yörünge belirleme ya da örnekleme söz konusudur aslında. Ancak; burada kullanılan tüm görseller yatay geçişlilik, bağlantı, mekân ve anlam derinliği içeren zihinsel bir kolaj, metin-görsel-nesne assemblajını akışkan bir kolektif bellek metaforu olacak şekilde bir araya getirirler. Söz konusu montaj alanı; zaten, bir deneyim ve üretim biçimi ya da dizilim fikri olarak, dinamik ve kullanışlı yeni alan yaratma, mekân ve nesne düzenleme girişimlerine dair ciddi referanslar sağlamaktadır. Warburg‘un tarihsel  ve epistemolojik gösterim biçimi, bir yöntem tercihi olasılığı, derinlik yaratan dizilim-düzen ve ayrım mantığıyla yeterince ilginç ve karma kültürel bilgi ve birikime yönelik güncel entelektüel birikime ve gerilim içeren potansiyele ayrıca işaret edilmektedir.

Montaj ve kolaj teknikleri ile benzerlik gösteren bir olgu olarak görmek, işleyiş mantığına tam da uygun bulunmaz. Buradaki düzen ve tekrar mantığı, yaraşık değil tematik çerçevenin dışarıdan beslediği beslendiği bir açılım ve gösterim esasına dayanır. Bu izleyicinin etkin bir şekilde katıldığı, özgürleştirici bir deneyimi esas alır. Mevcut bilgiyi yatay eksen de zenginleştiren, dolayısıyla tek bir içeriye sabitlemeyen bir akıştan burada söz edilebilir. Bu şekilde, kolektif bir hafızayı inşaa eden atlas, fotoğraf temelli temsil ile hafıza deneyimlerini gerçekleştiren cüretli bir tavır olarak önem kazanır.

yeni bir şimdiki zaman tarihini kurgulamak, ve görselleştirmek

2000’li yıllarda sanatçıların üretimlerini belirleyen ya da besleyen hayali ve ideolojik arka plan, ilişkisel estetiği tanımlayan eylem-çevre ve üretim diyalektiğidir. Çağdaş sanata çözümlenme süreçlerini, toplumsal ve kültürel değişimin nesnesi olarak insan üzerinde belirginleşen tipolojik bağlantıları araştırır, sapma olasılıklarını üretim ve anlam ilişkileri üzerinden tartışır. Olanaklılık imkanlarini geliştirir, uygunlaştırır. Teknik geçişkenlik üzerine içeriğin her an yeni ve farklı biçimde yapılandırıldığı bu düzlemde ilişkisel durumlar yaratma, alıntılama, aşırılaşma, farklı disiplinlere ait kavramlar üzerinden yeni düşünce ve anlam üretme biçimlerine ulaşma hedeflenir. Bu bakımdan doğuyla doğu Asya ile Batı’nın bu denli iştahlı bir şekilde buluşması, Afrika kökenli estetik duyarlılığın duyarlılığa kucak açan küresel ilgi, mesafeleri ve kültürel ayrışmaları yok eden buluşma olasılıkları, yeni düşünce biçimlerini gerekli kılar hiç kuşkusuz. Sanat ortamındaki bu demokratik gelişme, tipik bir küreselleşme pratiği midir.? Beklemek gerek. Birbirlerine eklemlenen ve veya asıl niteliğini giderek getiren yerel kültürlerin bir çıkış hareketi midir yoksa? Yeni modernizmin görünür kalıbı bir durumdur bu büyük oranda. Ama aynı oranda batı düşüncesinin, modernizmin, talep ettiği bir bilgi, yeni kültürel bağlantı taleplerinin de bir sonucu olabilir bu. İşlenecek yeni içerik biçim ve benzeri kültürel alan talebidir ya da. Açıkça geldikleri kültürü, yeni dünyada eritmek yeniden canlandırmaktır. Bu tavır, bakış ya da davranışi ortamda gezinen sanatçının hem kültürel bir direnişi hem uygunlaştırma amaçlı yeni modern rotayla uzlaşmasıdır.  

Warburg’un temsil pratiği, bu bağlamda, karmaşık ya da zıt durumların analizini ve görünür hâle getirilmesini sağladığı için büyük ilgi görmeye devam etmektedir. 1980’li yıllarla birlikte postmodernizmin yükselişine bağlantılı olarak, sanat tarihinin yeniden biçimlenmesine yönelik çalışmalara destek olur. Bu şekilde sahiplenilen bu düşünce sistemi ve gösterim anlayışı, çağdaş sanattaki gelişmeler yeni kavramsal açılımlar ile uyumlu ve geçişken, ilişkisel estetiğe uzanan disiplinlerarası bir bakışa ve değerlendirmeye de alan açar. Didi- Huberman ve Uwe Fleckner gibi tarihçiler Warburg’un kavramsal yaklaşımını, zaman aşırılığında ve özellikle geçmişte bugünün aynı anda bahsettiği birbirini rahatsız ettiği bilgisini öne çıkarırlar. Tıpkı Tacita Dean örneğinden de anlaşılacağı üzere; karmaşık bir zamansallığı anlatmaya çalışan, anlatı konusunu anakronizmle biçimlenen bir pratik olarak sanat yaklaşımını tamamlamakta, bütünlemektedir.

Dolayısıyla günümüzde atlas projeleri, dünyayı anlamak için yol gösteren, uygulanabilir, yenilenebilir, yeniden kurulabilir bir düzenleme mantığı ve yaklaşım olarak entelektüel bir çözüm ve yöntem düzeyinde ilgi görmeye devam etmektedir.

yeni bir görünür kılma deneyimi

Aby Warburg aslında bu panel düzeneklerinin büyük bölümünü, ders ve konferanslarında kullanmak üzere oluşturmuş; görüşlerine dayanak oluşturan hususları ya da örnekleri açıklayan görsel alan-evren oluşturma, düşünce akışını yönlendirme amacıyla geliştirmiş olabilir. Doğal olarak burada gerçekleşen bir aradalık, ilk bakışta formların düzensiz bir biçimleme içindedir. Bu doğrudanlık, akış dinamizmine uygun bir durumdur. Sıralama ve yan yana getirme ve yerleştirme eyleminde, biçimsel düzen ve istifleme çabasından çok, imajı görünür kılma ve ilişkilendirme niyetini açık eden tercihlere; anlatı derinliğini kesmeyen bir yayılıma ya da ilerleme ve derinleşme isteğine öncelik verilmektedir. Dolayısıyla, siyah kumaş zemine yerleştirilen imge-nesne düzeneği, aynı dönemde gelişecek olan montaj tekniklerin bir yorumu gibidir. Bu nedenle Dadacı eylem ve usullerinin yarattığı farkındalığın da bu tarz bir sunumu, estetik ve görsel bağlama çektiği ve etkilemiş olabileceği düşünülebilir. Ancak Warburg’un ilk bakışta sıradan görünen düzenlemelerinin, kuruluş aşamasında, bu tür bir destek alıp almadığı belli değildir. 

Bilderatlas Mnemosyne pratiği; büyük oranda, izleyicilerin kültür ve düşünceyi birbirine karıştıran düzlemleri deneyimlemesi fikri üzerine kuruludur. Simgesel unsurları imgelerle yan yana getirecek şekilde ardışık bir bütünlük içindedir. Tekrarlayarak içkin ve anlaşılır bir düzenek kurar. Böylece, yeni bir haritalandırma yaklaşımıyla modern düşüncenin ilişkisel aşırılığını, öznel olanla nesnel olan bilginin yarattığı yeni düşünce alanını ortaya çıkarır. Burada esas olan bağlantı koşullarını yani ilişkisel durumu geliştirmek ve derinleştirmektir. Böylece yeni kurgu olasılıkları ve yeni malzeme tercihleri üzerinden bilginin arkeolojisi diyebileceğimiz bir estetik pratiği işler hâle getirmektir.    

Sonuçta; panellerde sergilenen tematik bir aradalık, düşünsel eylemi canlandıran, entelektüel ve psikolojik mesafelerin peşinde kültürlerarası ve zaman dışı ya da zaman aşırı hafızayı ve imgeleme devrede tutan boyutlu ve derinlikli bir metodolojik düzenine kavuşur.

Mümtaz Sağlam  Copyright © 2025, All Rights Reserved

notlar

1 Bu yazı, ağırlıklı olarak Frieze Masters‘in 12 Ekim 2024 tarihli edisyonunda Thomas Marks imzasıyla yayınlanan, The Memory House / Hafıza Evi: Warburg Enstitüsü’nün Süregelen Etkisi adlı makalesinden derlenmiştir. 

2  Atlas, kronolojik bir aradalıkla ve sekansların üst üste binmesiyle elde edilen düzenlemeler hiç şüphesiz birer anlatı türüdür. Atlas da bu kapsamda ele alınabilecek olan ve esas itibariyle kişisel hafızaya ya da biyografik referanslara göre kurulan ve heterojen bir birleşimdir. Esas itibariyle Atlas; bir arada var olan ve tekrarlanan görsel veya yazılı unsurların, belirli düşüncelerin ve önermelerin geniş bir tesadüfi tarihini sunan bir yapılanmadır.

 

3 Gerhard Richter’in Atlas’ı, yaklaşık 800 ayrı panelde bir araya getirilmiş fotoğrafları, eskizleri ve gazete kupürlerden oluşan 4.000’i aşkın fotoğraf, reprodüksiyon veya fotoğraf ve illüstrasyonların kesilmiş detaylarından oluşan büyük bir ansiklopedik çalışmadır. 

prof. mümtaz sağlam  Sanatçı, sanat yazarı ve küratör. Plastik sanatlar alanında gündemde olan konular, kuramsal tartışmalar ve öne çıkan sanatçı tavırları ile ilgili çok sayıda yayını bulunmaktadır. İzmir ve Londra’da yaşıyor ve çalışıyor.

BILDERATLAS MNEMOSYNE  (1925 – 1929)

Aby Warburg izinde

Aby Warburg, Bilderatlas Mnemosyne – The Original, 2020 (installation view). Photo: Silke Briel. (Haus der Kulturen der Welt, Berlin) Exhibition: Aby Warburg: Bilderatlas Mnemosyne – The Original, 4 September – 1 November 2020, Haus der Kulturen der Welt, Berlin. 

Aby Warburg, 1924 yılında iyileşmesiyle birlikte; yeni araştırma ve inceleme gezilerine çıkar ve çok sayıda önemli konferans taslağı hazırlar. Bilderatlas Mnemosyne’in yaratıldığı bu dönemde, ayrıca derslere eşlik eden çok sayıda resim dizisi ve sergi projesi hazırlar. Derslerinin niteliğine ve uzunluğuna eşlik edecek düzenlemeler, deneysel nitelikleri ve görünümleriyle dikkat çekicidir. Dahası, buradadüzenlemelere yansıyan didaktik önermelerin çoklu bağlantıları ve görsel eşzamanlılığa bağlı dilsel canlandırmaya uygun plastiği son derecede önemlidir. Bu yaklaşım, özellikle sanat tarihi alanında süregiden bakış doğrusallığının yerini alan coşkulu bir sergileme pratiği ile gerçek deneysel düzenlemelerle karşı karşıya olduğumuzu gösterir. Warburg, resim düzenlemelerinde mevcut görsel malzemeyi bir arada sunabilen ve tamamen bağımsız bir mecraya dönüştüren atlas formatını kullanmıştır. Atlas düzenekleri bu bakımdan açık bilgi oluşumlarını sergileyen hem epistemik hem de estetik bir boyuta sahiptir; bilginin düşünsel ve duyusal niteliğini sunmayı hedefler. Warburg, Atlas formatıyla; araştırdığı temalara ilişkin tuhaf ya da orijinal verilerin, toplumsal (görsel) bellekte depolanması, yaban düşünce ve inanç aydınlanma arasındaki sürekli salınımları örnekleyen eserleri, salt dilsel bir betimlemeden ziyade, kendilerinin sunumuyla daha canlı bir hâle getirir. Her panel, neredeyse muhtelif resimlerin, haritaların, fotoğrafların, el yazması metinlerin, gazete ve dergilerden edinilmiş güncel resimlerin Warburg tarafından bozularak, montajlanmasından oluşmaktadır. Warburg’un bu yaklaşımı, aslında seçtiği reprodüksiyonların yan yana getirilmesi ve karşıtlaştırılması yoluyla etkileşimlerine olanak sağlayan, imge göçüne dair kapsamlı bir sanat tarihi anlayışı, kültürel-psikolojik referanslara sahip çözümleyici kuramsal bir model geliştirmiştir.

Bkz. Aby Warburg, Bilderreihen ve Ausstellungen. Gesammelte Schriften-Studienausgabe, Cilt II.2, Editörler: Uwe Fleckner ve Isabella Woldt, eds. Akademie Verlag, 471 pages, Almanca, 2012. 

GERHARD RICHTER’İN ATLASI

Aby Warburg izinde

Gerhard Richter, Atlas, Tafel 5, 1962-1966, Albumfotos, 51,7 x 66,7 cm. https://www.gerhard-richter.com/de/art/atlas/newspaper-album-photos-11585

Gerhard Richter’in 1980'li yıllarda başlattığı ve halen devam etmekte olan Atlas projesi, ilk aşamada sanatçının kişisel tarihinden sahneler içerir. 1990’lı yılların ikinci yarısında bu akıştan koparak Berlin'deki Reichstag binasının görüntülerine yer verir. Zamanla bu girişimde, değişken ızgara sistemleri içinde aile görüntülerinin sıcak ve şefkatli yansımalarıyla çelişki arz eden karanlık, bulanık, soykırım, zorla göç ve mülteci yerleşimlerinin daha yakın tarihli görüntülerle bir arada takdim edilir. Son dönemde ise; şehirlerin, dağların, çiçeklerin ve ormanların havadan görünümlerine, manzara dizilerine yer verilir. Atlas görüntüleri bu bakımdan bağlantısız, belirsiz ve değişken bir yapıdadır. Kullanılan çizimlere, eskizlere ve kolajlara bakıldığında fotoğrafın Richter Atlası’nın temel odağı ve omurgası olduğu görülür. Atlas’ı bütünleyen fotografik unsurlar, gündelik hayatta karşılaştığımız akış halindeki ve büyük ölçüde gereksiz olan medya görüntülerinden oluşur. Kullanılan her görüntü bir sürekliliğin parçası olarak izole edilmek üzere buradadır. Richter'in yaptığı gibi, belirli bir düzenleme içinde sunulduğunda, garip bir şekilde tekrar mevcut ve anlamlı hâline gelmekte ve akıştaki yeni yerine konumlanmaktadır. Richter'in resimlerinden ayrı duran Atlas deneyimi, bu bakımdan önerdiği karmaşık ilişkiler ağı itibariyle bir geri dönüş ve hatırlama ağı olarak belirmekte; imgelerin anlamının bu kadar derinden değiştiği bir zamanda önemli bir anma projesi olarak öne çıkmaktadır. (Kaynak: David Burnet)

HAZIRLAYANLAR: GÜLAY YAŞAYANLAR – MÜMTAZ SAĞLAM

ABY WARBURG VE BILDERATLAS MNEMOSYNE ÜZERİNE

NEW EXHIBITIONS 

memory and migration 2024

EXHIBITION

memory&migration: Warburg Institute 1926 - 2024

Exhibition, 1 October – 30 December 2024, Warburg Institute, Woburn Square, London. WC1H 0AB

Warburg Enstitüsü’nün, yürütmekte olduğu Warburg Rönesans projesinin tamamlanmasını ve yeni galeri mekânlarına kavuşmasını kutlamak amacıyla düzenlenmiş bir sergidir. Seçilen sanatçılarla yazarların ve kültür tarihçilerinin buluşturulduğu sergi, mevcut koleksiyonun tarihini ve gelişimini yansıtan görüntü ve nesneleri sunacak şekilde planlanmıştır. Warburg’un koleksiyonları; bilindiği üzere, metinlerle görüntüleri, toplumsal, bilimsel ve büyülü olanı bilgi ve görüntü unsurlarını birbirine bağlayan, özgün ve benzersiz şekilde bir araya getirilmiş bir birikimden oluşmaktadır. 

EXHIBITION

aby warburg: bilderatlas mnemosyne - the original

Exhibition, Curators: Roberto Ohrt and Axel Heil, 2 April – 22 June 2024, HKW Hause der Kulturen der Welt, in cooperation with the Warburg Institute London.

Sanat ve kültür tarihçisi Aby Warburg, son ve tamamlanmamış projesi olan Bilderatlas Mnemosyne‘de, antik çağdan Rönesans’a ve ötesine, çağdaş kültüre kadar uzanan zaman içinde yinelenen görsel temaların ve kalıpların izini sürer. Onun yaklaşımı, günümüzün görsel kültürü ve dijital görüntü egemenliğindeki imge dünyası için büyük önem taşımaktadır. HKW bu sergide, Bilderatlas’ın 63 panelini, Warburg’un orijinal görüntülerine uygun bir şekilde sunuyor. 

EXHIBITION

aby warburg: mnemosyne bilderatlas: reconstruktion-commentary-revision

Exhibition, Curators: Roberto Ohrt and Axel Heil, 31 August – 13 November 2016, ZKM Center for Art and Media in Karlsruhe.

Aby Warburg’un 150. doğum günü vesilesiyle ZKM | Karlsruhe, Bilderatlas’ının orijinal boyutlarında eksiksiz bir rekonstrüksiyonunu sergiliyor. Ayrıca, çağdaş sanatçılar tarafından sergilenen 13 sanatçı paneli sergiyi tamamlıyor. Bu sanatçılar arasında Linda Fregni-Nagler, Sarah Lehnerer, Jochen Lempert, Jannis Marwitz, Paul McCarthy, Olaf Metzel ve Matt Mullican, Albert Oehlen de yer alıyor. Bu buluşma, Bilderatlas’ın sanat çevrelerinde gördüğü ilgiyi de açıkça göstermektedir.

EXHIBITION

Aby Warburg: bilderatlas: reconstruktion-commentary-revision

Exhibition, Curator: Georges Didi-Huberman, 7 May – 7 August 2011, ZKM Museum für Neue Kunst und Medien Karlsruhe. (Madrid – Karlsruhe- Hamburg)

Sergi küratörü Didi-Huberman’a göre Atlas’ın arkasındaki düşünce başyapıtları toplamaya yönelik değildir: En önemli ilgi yanı, sanatçıların dayandığı ve dolayısıyla çeşitli sanatsal prosedürleri anlaşılır kılan kaynakların keşfidir. Dolayısıyla, burada sergilenenler Paul Klee’nin sulu boyaları değil, diğerlerinin yanı sıra mütevazı herbaryumu ve ilham verdiği grafik ve teorik fikirlerdir; sunulanlar Josef Albers’in kareleri değil, Kolomb öncesi binaların resimlerinden oluşan fotoğraf albümüdür. 

KİTAP YAYINLARI

E.H. Gombrich, Aby Warburg: An Entellectual Biography / Phaidon Press Ltd. 456 pages, English, Hardback, August 1997.  

Uwe Fleckner, Der Blitz und die Schlange: Aby Warburgs Amerikanische Reise (Kulturgeschichte), Hatje Cantz Verlag, 150 pages, English, Hardback, November 2023.

Hans C. Hönes, Tanged Paths: A life of Aby Warburg, Reaktion Books, 288 pages, English, Hardcover, May 2024. 

Aby Warburg 150, Work, Legacy, Promise Edited by: David Freedberg and Claudia Wedepohl, 464 pages, De Gruyter Publishing, English, 1st Edition, April 2024.

aby warburg

Blitzsymbol und Schlangentanz: Aby Warburg und die Pueblo-Kunst (Kulturgeschichte) Authors: Christine Chaves and Uwe Fleckner, Hatje Cantz Verlag, 400 pages, English, hardcover, March 2022.

aby warburg

Lara Bonneau, Lire l’œuvre d’Aby Warburg à la lumière de ses Fragments sur l’expression, 264 pages, French Edition, softcover, Şubat 2022. 

Aby Warburg Miroirs de faille – À Rome avec Giordano Bruno et Édouard Manet, 1928-29, Edited: Maurizio Ghelardi, L’écarquille Published, French Edition, softcover, 224 pages, June 2011. 

 

aby warburg

Aby Warburg: Essay Florentins, Edited: Eveline Pinto and Sibylle Muller, Hazan Published, French Edition, softcover, 368 pages, April 2015. 

 

Bilderatlas Mnemosyne

Aby Warburg: Bilderatlas Mnemosyne / Das Original, Edited by Haus der Kulturen der Welt and The Warburg Institute; Roberto Ohrt, Axel Heil, Publisher: Bundeskunnsthalle Bonn, Hardcover 2020.

Christopher D. Johnson,  Memory, Metaphor, and Aby Warburg’s Atlas of Images, Ithaca: Cornell University Library and Cornell University Press, 2012.

Bilderatlas Mnemosyne

Aby Warburg, Atlas Mnemosyne, Translator: Joaquin  Chamore Mielke, Akal Ediciones SA, 192 pages, Spanish, Hardcover, Marc 2010. 

Aby Warburg: Bilderatlas Mnemosyne / The Original, Edited by Haus der Kulturen der Welt and The Warburg Institute; Roberto Ohrt, Axel Heil, Publisher: Hatje Cantz, 184 pg. English, Hardcover 2020.

Gerhard Richter: Atlas, Editor: Helmut Friedel,  Verlag der Buchhandlung Walther König/D.A.P., Second edition, Following the first of 1997. 862 pages. 2011. Köln/New York.

Atlas: How to Carry the World on One’s Back?, Editor: Georges Didi Huberman, 421 pages, English, 2011.

atlas katalog ZKM

Aby Warburg: Mnemosyne Bilderatlas ZKM 2016, Editor: Georges Didi Huberman, Kartoffelverlag, Universal-futur-Bitch Press, 2016

ABY WARBURG

aby warburg

Aby Warburg (1866–1929) Hamburg'da doğmuştur. Bir bilim insanı ve koleksiyoncudur. Bankacılık yapan Yahudi bir ailenin en büyük oğludur. Hayat boyu kendisine sağlanacak maddi destek karşılığında, kitap ve araştırma masraflarının karşılanması koşuluyla miras haklarının bir kısmını kardeşine devretmiştir. Bonn, Floransa ve Strazburg'da sanat tarihi okuyan Warburg, önemli bir Rönesans Sanatı uzmanı olarak kabul edilir. Erken dönem çalışmalarında Jakob Burckhardt’ın etkisindedir. Bu dönemde, Floransalıların antik çağda ne gördüğünü ve pagan kültürü bağlamında yaratılan sembollerin on beşinci yüzyıl İtalya'sında neden yenilenmiş bir canlılık içinde ortaya çıktığını anlamaya ve sormaya çalışır. Warburg, 1892'de Botticelli'nin Venüs'ün Doğuşu ve Bahar adlı eserleri üzerine tezini tamamladı. Erken İtalyan Rönesansı'nda Antik Çağ Temsillerinin İncelenmesi adıyla 1893'te basılan eser, sanat tarihinde ikonografik ve ikonolojik yöntemler için bir başlangıç olarak kabul edilir.

İZMİR - LONDON

saglamart; dinamik bir anlayış ile hareket eden, kültür-sanat ortamındaki olay ve olgulara, sanatçı tavırlarına, yapıtlara ve yayınlara odaklanan bağımsız bir yayın etkinliğidir. Tüm hakları saklıdır. All rights reserved. Görüntü ve yazılar izinsiz kullanılamaz. Images and texts cannot be used without permission.

Copyright ©
Can Sağlam - Gülay Yaşayanlar Mümtaz Sağlam, 2025.