nedim günsür: beş gerçekçi’den biri

MÜMTAZ SAĞLAM

“Nedim Günsür’ün ciddi bir stilizasyonla biçimlenen gerçekçi bakışı, 1960’ların İstanbul’unda bir sosyal olgu ve sorun olarak baş gösteren kentleşme bağlamında çeşitlenen sahnelerle kendini yaratır. Daha çok figür gruplarını açık bir yoksulluk evreninde bir araya getiren sanatçı, her durumda kompozisyona durgunluk ve sakinlik katan bir aşkın yorumun peşindedir.

---

Beş Gerçekçi Türk Ressamı sıralamasında son incelenen sanatçı Nedim Günsür’dür. Sezer Tansuğ sözlerinin başında, üslûp arayışı içinde olan sanatçılar arasında amacına ulaşmış başarılı bir kişi olarak niteler Günsür’ü. Yöresel bir duyuş ve içeriğin bu yaklaşımda öncelikli belirleyici olduğunu da hemen belirtir. Bu bağlantının Günsür’ün elinde, bu seviyede yoğun görsellik ve nitelikli bir dile dönüşmesi doğaldır Tansuğ’a göre. Gerçektende Günsür; resim sorunlarını hem biçimsel, hem de içeriksel düzeyde araştıran, bir sistem dahilinde kendi kurgusal düzenini yaratan, duygu ve düşünce kaynaklarını özgün bir biçimsel karşıtlıklarla öyküleyen bir sanatçıdır. Yer yer geometrik-soyut ilgilerle doğa görünümlerini buluşturan, figür resmi anlayışını deneysel vurgularla buluşturan girişimleri de dikkate değer. Ancak, bu ara devrede bile resmin genel içeriğine yönelik bir zaaf söz konusu edilemez. Bu birazda, (Tansuğ’un da değindiği üzere) kendi figürasyonunun başlangıç ve gelişme süreçlerinde bağlayıcı olan ilke ve tercihlere dair bir atıf gibidir.

Dolaysısıyla, Günsür’ün renkçi figür yorumlarındaki statik, durgun ve düzgün donatılmış yüzeyi ve genel anlatımı, sözünü ettiğimiz geometrik düzen anlayışı ve bilgisiyle ilişkili görmek yanlış olmaz. Bu doğal olarak Günsür’ün Paris dönemindeki deneyimlerinin de bir sonucudur. Belki bilinçli bir tercih olarak resmindeki gerilimli ve içeriksel derinliği arttırma eğilimine giren Günsür, dışavurumcu bir tonlamayı, gerçekçi konu alanlarıyla buluşturmayı dener. Öyle ki, maden işçilerinin yaşamı ile ilgili resimlerinde bu dışavurumcu etkiyi, sert ve eleştirel bir dil ile bütünleştirir.

Kişisel üslûpçuluk meselesi ve tartışması bağlamında Günsür’de netleşen bu yorum kapasitesine dikkat çeken Tansuğ, sanatçının resimleriyle toplumsal çehreli sembolik bir görsel alan yaratmakta olduğunu söyler. Bu nedenle, gerçeküstücü bir atmosfere dönüşebilen bir ortamda bile, gerçeği olgusal bir değer olarak ifade eden bir bakış aralığı yakalar. Belki geleneksel bağlantılarla ilişkisi kurulabilecek soyutlama ve şemalaştırma edimi, Günsür’de belirginleşen nesne figür tasvirinin esas karakterini ortaya çıkarır. Parçalı, çok figürlü, renkli, şematik ve o ölçüde net ve kütlesel etkileri belirgin bu figür yaklaşımı, Batı soyutlamacılığıyla da şeklen yakın durur. Biçim birliği, bir esas nitelik olarak Günsür resminde o yüzden hemen dikkati çeker.

Nedim Günsür’ün ciddi bir stilizasyonla biçimlenen gerçekçi bakışı, 1960’ların İstanbul’unda bir sosyal olgu ve sorun olarak baş gösteren kentleşme bağlamında çeşitlenen sahnelerle kendini yaratır. Daha çok figür gruplarını açık bir yoksulluk evreninde bir araya getiren sanatçı, her durumda kompozisyona durgunluk ve sakinlik katan bir aşkın yorumun peşindedir. Yatay kompozisyonları bu yüzden sıklıkla tercih eden Günsür, Tansuğ’unda ifade ettiği üzere geçit fikrine bağlanan bir çeşitliliğin de peşine düşer. Düşsel mekân ve boşluklar yaratarak tipik bir Komet resmine öncelik eder gibidir. Gerçekçi bağlama, tuhaf ve tekinsiz mekânsal katkılar yapan Günsür’ün ulaştığı oyunsu, fantastik etkiler, trajik ve duygusal naif metaforlar bu yaklaşımın dil zenginliğini, gelişim dinamiğini açıkça göz önüne serer.

---

https://saglamart.com/sezer-tansug

https://saglamart.com/bes-gercekci-turk-ressami

---