do ho suh: yapıbozumcu bir kışkırtma alanı olarak ev
GÜLAY YAŞAYANLAR
Do Ho Suh’un ev mimarisi; kapı, koridor ve merdiven gibi yapı unsurlarının sunduğu giriş-çıkış olasılıklarıyla dolu bir ortamda, yabancılaştırıcı tüm kaygıları bertaraf etmeye çalışan bir duygusallık içindedir. Yani, kültürel yer değiştirmenin neden olduğu bir ruhsallığı, mekânları daha gizemli hâle getiren içi boş, girift, saydam ev-oda fikriyle aşmayı düşünür. O yüzden de, bu düşsel kurguları, kendi nevrotik düzeni içinde kavramsallaşan ve travmatik bir duyumsamaya tahsis edilen bir simgesel bir yer olarak tasarımlar.
Do Ho Suh, Home within Home within Home within Home within Home, 2013, polyester fabric, metal frame, 602.36 x 505.12 x 510.63 inches. © Do Ho Suh. Courtesy the artist and Lehmann Maupin, New York, Hong Kong, Seoul, and London. [ https://www.lehmannmaupin.com/artists/do-ho-suh ]
Do Ho Suh’un mimari unsurların desteğiyle biçimlenen ve aşırılık içinde yapılanan heykelsi çalışmaları, akışkan ve hareketli bir uzam üzerinde yapılanır.[i] Paslanmaz çelik boru ve saydam polyester kumaşla kurulan bu dramatik ev temalı enstalasyonlarda, açık ve ortada olan içerisi’yle, boşlukta biçimlenen ve bellek haritalarını andıran girift ve tuhaf bir bütünlüğe ulaşılır. Ev gibi önemli bir imgeye karşılık gelen ve evi bütünleyen şeylerle birlikte kurgulanan bu alanda; tezahür eden anıların izi sürülerek kendiliğin psişik gerçekliği ve değişimiyle yüzleşilmektedir. Adeta işlevsiz kılınan ev, tedirgin edici bir gelip geçiciliğin yaşandığı, hafif ve uçucu (tülden) sahne-mekânlar; psikanalitik gösterenlerin eşliğinde ikâme edilmiş bir öte yer hâline getirilmektedir.
gizemli hâle gelen bir yabancılaşma öyküsü
Do Ho Suh’un Uzak Doğu ile Batı mimarisi arasındaki mutlak ayrımları vurgulayan bu mekânları, (aynı zamanda birbirlerinin içinde konumlandırılarak), yabancılaşmaya neden olan izolasyonun sınırlarını zorlar. 2013 tarihli Home within Home adlı büyük düzenlemesinde de belirgin bir şekilde duyumsanan bu yabancılaşmayı, çatışmalı bir ruhsallık içinde ifade eder. [ii]
Açık bir biçimde görüleceği üzere Suh’un ev mimarisi; kapı, koridor ve merdiven gibi yapı unsurlarının sunduğu giriş-çıkış olasılıklarıyla dolu bir ortamda, yabancılaştırıcı tüm kaygıları bertaraf etmeye çalışan bir duygusallık içindedir. Yani, kültürel yer değiştirmenin neden olduğu bir ruhsallığı, mekânları daha gizemli hâle getiren içi boş, girift, saydam ev-oda fikriyle aşmayı düşünür. O yüzden de, bu düşsel kurguları, kendi nevrotik düzeni içinde kavramsallaşan ve travmatik bir duyumsamaya tahsis edilen bir simgesel bir yer olarak tasarımlar.
Bu aşamada Do Ho Suh; ayrıca evin bileşenlerini mutlak ve ideal bir temsil formu olarak eğip bükerken, kimlik çatışmaları dolayımında süregiden sorgulamaların yansıdığı yabancılaştırıcı bir yaptırım gücüne özellikle dikkatimizi çeker. Bu şekilde, yabancılaşma kavramına atfedilmiş, tüm ironik ve karakteristik görüntülerle, mecazlarla dolu bir ev düzeni oluşturur. Örneğin, Staircase III adlı sıklıkla tekrarladığı, havada asılı duran kırmızı merdiven ile aslında mekânsal geçişi imkânsız kılan bir eşikte kalma durumuna işaret eder. [iii] Tıpkı bu merdiven gibi; diğer mimari unsur ve sıradan nesneler de, adeta ayrıntı ve işlevlerinden sıyrılarak yapıbozumcu bir indirgemenin ürünü olan hayalet biçimlere evrilir.
do ho suh’ta güvencesiz bir içerisi ya da yapıbozumcu bir kışkırtma alanı olarak ev
Do Ho Suh’un bu performatif yaklaşımı; aslında, şimdiye dair bir düşünce yoğunluğunu ve duygusallığı fantazmagorik kurgularla ifşa etmeye, boşluklara sıkışan anıları ve geçen zamanı duyumsatmaya çalışan bir sorgulama gibidir. Tam da bu nedenle, Korridor ya da Passage/s adlı düzenlemelerde de olduğu gibi, hakikat fragmanına dönüşen çok sayıdaki yapı unsurunun art arda getirilerek birbirinin içine geçmesi, ev meselesinin zamana karşı değişen anlamına dair güçlü bir yorumdur. [iv] Ya da; Suh benzer şekilde, mekân içindeki her eşyayı (küvet, fırın, klozet gibi) tül, tel ve ipten yeniden üreterek, elde ettiği hassas görüntülerle şeylerin rutinini bozarak onları birer kimlik izi ve kalıntısı haline getirir. Keza, yerinden sökülen ve artık eski işlevinden eser kalmayan kırmızı merdiven de aslında, mekânsız-anısal bir bağlam üretirken bir başka trajediye kapı aralamaktadır. Dolayısıyla Do Ho Suh’ta görülen dram-oyun kaynaklı bu ince tasarım, her an farklı bir şekilde yeniden kurgulanabilecek bir karaktere sahiptir. Ve hiç kuşkusuz ki; taşınabilir bu mekân olasılıkları, boşluğu kuşatan hafıza kayıtlarıyla yüklü geçmiş zamanların görsel bir izdüşümü’dür.
Sınırların yüksek duvarlarla örüldüğü yeni dünya düzeninde, mevcut hırsların ve huzursuzlukların birikerek sıkıştırdığı bir ortamda, ev timsali olarak inşa edilen bu şeylerin, yoğun bir duygusallığa bürünmesi kaçınılmazdır. Bu durum biraz da, yaşanan yabancılaşma ve kültürel değişim sürecinde kimliği saran arzuların neden olduğu karmaşıklığın da bir sonucudur. Bu bağlamda Do Ho Suh’un güvencesiz bir içerisini barındıran evleri; yersiz yurtsuzluk hikâyeleriyle örülü, kuralsız ve müşterek bir iç dünya tasavvuru olarak karşımızdadır.
Dahası, Do Ho Suh’un entelektüel kaygılarıyla biçimlenen, hayali mülklerin inşasıyla alâkalı bu akışkan mimari, aidiyet sorgulamaları içinde yapılanan kusursuz bir temsil stratejisi ya da yapıbozumcu bir kışkırtma gibidir.
Gülay Yaşayanlar, Copyright © 2022, Tüm hakları saklıdır. / All Rights Reserved.
Ayrıca Bakınız: https://saglamart.com/do-ho-suh-itiraf-odalarindan-olusan-dussel-bir-yapi
[i] Do Ho Suh, 1962 yılında Güney Kore, Seul’de doğdu. 29 yaşında ABD’ye taşındı. Rhode Island Tasarım Okulu’nda resim eğitimi gördü ve daha sonra Yale Üniversitesi’nde heykel okudu. Farklı ülke ve kentlerde yaşayan Suh; bir göçmen olarak sınırlar, kimlik, aidiyet ve mekân gibi kavramlar eşliğinde ev’in anlamını saplantılı bir şekilde sorgulayan işler üretmektedir. Şu anda Londra’da yaşayan ve çalışan sanatçı, Lehmann Maupin Gallery (New York, Hong Kong, Seul) ile Victoria Miro Gallery (Londra / Venedik) tarafından temsil edilmektedir.
[ii] İzleyicinin aynı anda içinde ve dışında kaldığı ya da altında dolaştığı bir enstalasyon olan Home within Home, radikal bir kurulum önerisi içerir. Bkz. Do Ho Suh, “Home within Home”, 2013, Metal Konstrüksiyon ve Polyester Kumaşla Enstalasyon, 602,3×505,1×510,6 cm. [www.saic.edu.2018]
[iii] Do Ho Suh, merdiven yerleştirmelerinde, mimari yapının sağlamlığı ile tezat oluşturan saydam kırmızı bir polyester kumaş kullanır. Bu düzenlemelerde ısrarlı kırmızı kumaş tercihini, yapıyı orijinal bağlamından çıkarmanın ve havada asılı duran tanınabilir yapıyı bir rüya ortamındaymış gibi algılamın bir yolu olarak kullanır. Bknz. [ https://delood.com/archive/art-archive/do-ho-suh-staircase-iii/ ]
[iv] Suh; şeffaf plastik tülden oluşturduğu mekânsal yapılarda geçmişte yaşadığı yerlere atıflı, gerçek boyutlu koridorlar, geçitler, kapı girişleri ve ara boşluklar yaratır. Bknz. Do Ho Suh, Korridor, ARoS Aarhus Kunstmuseum 2019. Do Ho Suh: Passage/s, 1 Şubat – 18 Mart 2017, Victoria Miro Gallery I, 16 Wharf Road, London N1 7RW.
