MARCEL DZAMA'DA; Basit, hatta çocuksu görünen bir ifadelendirme yaklaşımı, giderek hicivle yüklü mesaj bütünlüğünü tesis eder. Burada ayrıca, bağlamından kopan ve bağımsız olarak dolaşıma giren pek çok imge, bilinçli bir şekilde sözdizimini bozmaya ve anlatıyı aykırı bir estetik uyarınca sıradanlaştırmaya adanmış gibidir. Böylece, hazır kurulmuş mekânlara sirayet eden canlı varlıklarla apokaliptik bir boyuta kavuşan bu tuhaf sahneleme gerçeküstücü ve güçlü bir tasavvura dönüşmektedir.

Marcel Dzama’nın çalışmaları, resim geleneğine olan bağını gerçeküstücü bağlantılarla zorlayan bir yapıya sahiptir. Eşzamanlı kurgusal bütünlüğünü görkemli ve ışıltılı bir şekilde ortaya koyan, figür ile onu çevreleyen bitki ve hayvan âlemini etkili bir dekorasyon düzeni içinde buluşturan 2024 tarihli A dance at dusk / Alacakaranlıkta bir dans adlı resim, bu gelişim sürecinin en etkili örneğidir. (1) Keza; 2018 tarihli The resurrection of the underdog / Mazlumun dirilişi ile 2019 tarihli All the youth come out to play ain’t no one in our way / Bütün gençlik dans için dışarı çıkar, kimse önümüze geçemez adlı iki benzer kompozisyon da aynı şekilde, bu görsel evreni daha ayrıntılı ve net bir şekilde anlamamıza yardımcı olur. (1–3) 

Dzama’nın resimlerinin kurmaca uzamında istiflenen her figür, bitki motifi ya da  hayvan imgesi, aslında bağımsız birer gösteren olarak kullanılmaktadır. Basit, hatta çocuksu görünen bir ifadelendirme yaklaşımı, giderek hicivle yüklü mesaj bütünlüğünü tesis etmektedir. Burada ayrıca, bağlamından kopan ve bağımsız olarak dolaşıma giren pek çok imge, bilinçli bir şekilde sözdizimini bozmaya ve anlatıyı aykırı bir estetik uyarınca sıradanlaştırmaya adanmış gibidir. Böylece, hazır kurulmuş mekânlara sirayet eden canlı varlıklarla apokaliptik bir boyuta kavuşan bu tuhaf sahneleme, (sözgelimi maskeli dansçı kadın figürlerini ve benekli kostümlere bürünmüş kuklaları da kapsayan yatay düzenlemelerde olduğu gibi), gerçeküstücü ve güçlü bir tasavvura dönüşmektedir. 

Ancak (ve buna rağmen) Dzama’nın dengeli bir konuma sürüklemeyi becerdiği bu düzenleme anlayışı; Raymond Pettibon ile girişilen işbirliğiyle adeta sarsılır, özgürleşir, dinamik bir karaktere ve kontrol edilemeyen daha gerçek ve kötücül bir boyuta evrilir. Betimleme ve ayrıntılara gösterilen özen bir anda yerini karanlık ve kasvetli bir dışavurumcu akışa bırakır. Yani, Dzama resmi, Pettibon bağlantısı üzerinden kendi uysal sınırlarını terk eder, daha patolojik bir konuma sürüklenir. Ortak imzalı güncel referanslarla kurulan kompozisyonlar tam da bu yüzden, anlatılan hikâyenin dramatik önceliği ve basitleşmesi nedeniyle mevcut plastisiteyi gölgeleyebilir. Dolayısıyla burada (artık), kolajla zenginleşen yeni uzlaşı alanlarından, deneyselleşen bir dil deneyiminden ve yeni ve aykırı bir görsellik inşasından söz etmek gerekir. 

Nitekim Dzama’nın öne çıkan açık beyan ısrarı ve sınır ihlâli kararlılığı nedeniyle; çizgi dilinin olanaklarını aşarak film, dans, video ve diorama gibi yeni türlere ve tekniklere ilgi duyması normaldir. Giderek edebi anlatılara ve geçmiş siyasal travmalara yönelmesi de zaten, yeni görüntü ve ses olanaklarıyla görselleştirilen ve açık referanslarla kavramsallaşan yeni anlatı tercihlerini açıklamaktadır.