another time: hakiki bir mevcudiyet ikonu
GÜLAY YAŞAYANLAR
Another Time; aslında, değişim içindeki ortam ve deneyim koşullarının etkisiyle, ters yüz edilen bir öteki zaman ve alan tasavvuruna dönüşerek, şimdiyi tahakküm altına alan bir süreklilik içindedir. Dahası, sessizliğin ve durgunluğun bir yansıma alanı hâline gelmekte; bellek ve anlama ilişkin bir algoritmayı devreye sokarak tinsel enerjisini dışarıya doğru yaymaktadır. Böylece, değişken bir algılamanın neden olduğu yeni bir duyumsama alanına dönüşmektedir.
Antony Gormley; Another Time, 2017, Heykel-Enstalasyon, Dökme Demir, 189 x 53 x 29 cm. / 2017 yılında Margate’de bulunan Turner Contemporary binasının yanına kurulan bu heykel, Antony Gormley’nin yüz adet dökme demir figüründen oluşan Another Place adlı serinin bir parçasıdır. Margate’deki bu heykel, gel-gitle suyun çekilmesinden yaklaşık 3 saat önce görünür hâle gelir. [https://turnercontemporary.org/whats-on/another-time/#more-information]
Antony Gormley’nin[i] kendini model alan heykellerinden oluşan Another Place[ii] adlı düzenleme, esasen ebedî bir varoluşun parodik tasviri gibidir. Gormley; 2017 yılında bu seriden bir örneği alarak Another Time adıyla Margate’e taşır. Yalnız ve düşünceli hâlde deniz kıyısına yerleştirilen bu heykel, sanki sezgisel bir kayıp zamanda kendi yolunu bulmaya çalışmaktadır.[iii] Sıradan ve gösterişsiz formuyla, jeolojik bir zamanın uzantısı ve tutkulu tekrarın bir parçası olarak aşınmış görüntüsüyle rüya sahnesindeki yerini almıştır.
Açık bir şekilde, akan zamanla uyumlu düşünsel bir vakanın simgesi hâline gelen Another Time; oksitlenmiş yüzeyiyle, evrensel kaos içinde yabancılaşmış bireyin maruz kaldığı felsefî bir çürümeyi yansıtmaktadır. Ve tahrip olmuş paslı yüzeyinde beliren şeyler, yeni bir sapma hâlinin izi olarak -bilinçdışı algı oyunlarıyla biçimlenen- Gormley’nin yorumunun esas dinamiğini oluşturur. Belki de geçen zamana direnen bu çıplak heykel, insanın kendi varlığını sorgulamaya adanmış bir farkındalık deneyimi gibidir.
içe dönük, esrik bir duyumsallık
Burada kendi bedeniyle bütünleşmiş psişik bir uzam-zamanı yeniden inşa eden Antony Gormley, problemlerin her an yeni bir oyuktan zuhur ettiği depressif bir beden tasavvurunu ortaya koymaktadır. Böylece; paslanmış nesne-heykele nüfuz eden ve biriken içsel hakikatlerin yoğunlaştırdığı bir enerjiyi açığa çıkarmak için uğraşmaktadır.
Dolayısıyla, bir iç-deney mizanseni hâline gelen Another Time’ı, biyo-psişik bir yaşamı betimleme eğilimindeki tuhaf bir haz temaşası olarak nitelemek mümkündür. Virtüel kalıntılardan oluşmuş ve derinleştikçe kendi ötesine geçen bu tasavvurda, gizli hazların kılık değiştiren bir gösterimle dile gelmesi, hiç kuşkusuz ki önemli bir gerçekliktir. Kolektif belleği biçimleyen karmaşık bir düşünce evreninde, kendi istikâmetini bulmaya çalışan bu hakiki mevcudiyet ikonu; işgal ettiği yer, uzam ve konum üzerinden sanki fikrî düzeyde bir haz-elem tartışmasını açmak istemektedir. Bu yüzden tahriş olmuş bedeniyle Another Time’ın bakış seyrinde konumlanan hazlar, duyusal akışkanlıklar ve kayıplar; çıplak, yalnız ve sessiz bir haldeki bedenin yaşadığı iç-deneyimin, performansın bir ürünüdür. Kendine dönük esrik bir duyumsallığın, boşlukta yer kaplayan çoklu ve melez bir yapıda saklandığı yerdir artık bu beden… Örtüsü kalkmış, savunmasız bir bilinçdışının yansıması olarak boşluğa dalan, zaman yolculuğunda kaybolan ve duygusal üstünlüğe sahip bir şekilde yeniden beliren yalnız bir figürdür.
mistik bağlantılarla şekillenen bir iç-deney performansı
Another Time aslında, değişim içindeki ortam ve deneyim koşullarının etkisiyle, ters yüz edilen bir öteki zaman ve alan tasavvuruna dönüşerek, şimdiyi tahakküm altına alan bir süreklilik içindedir. Dahası, sessizliğin ve durgunluğun bir yansıma alanı hâline gelmekte; bellek ve anlama ilişkin bir algoritmayı devreye sokarak tinsel enerjisini dışarıya doğru yaymaktadır. Böylece, değişken bir algılamanın neden olduğu yeni bir duyumsama alanına dönüşmektedir.
Figürün bakış derinliğinde oluşan bu temaşada; ayrıca, kendi benliğinden öteye geçen ve psişik kavrayışa öncelik veren bir temsiliyet gücü söz konusudur. Özellikle gel-gitlerle yükselen suların görünmez kıldığı bedenle, sular çekilince geriye kalan hâli arasında geçen zaman boşluğunda neler yaşandığıyla alâkalı belirsizlik de bu şekilde önümüzde netleşir: Hiç kuşku yoktur ki, deniz suyunun soğukluğu ve karanlığında yaşanan bir nefes alma tahayyülünü sahneleyen bu mikro-kosmos; bir süreç ve sonuç hadisesi olarak; mistik, içgüdüsel ve hakiki bir düş sahnesinin görselleştiği kamusal bir deneyim alanıdır…
Böylece; bir zihin ve bedenin iç uzamını dışarıya ve boşluğa saçan Antony Gormley, açık bir şekilde bedenlerimizin metafizik varlığını sorgulamaktadır. Çok sayıda duyumun ilişkiselliğinde, ardzamanlı bir şekilde ikonik imgenin farklılaştırdığı çıplak bir düzenin karanlık taraflarını keşfetmekte, bir başka yer ve zaman’ın izdüşümüne aracılık etmektedir.
boşluğa bakan bir katharsis âbidesi
Another Time, boşlukta nesne haline gelen tüm diğer şeylerin, geçmişin ve tüm gevşeyen fikirlerin yeniden sorgulanması için yaratılmış bir düzlemdir. Burada beden, edilgen bir heykel olmaktan çıkmış; her türlü anlamın yer değiştirdiği, aşkın bir direnç mekanizmasıyla donanmış, dönüşen insanı ifşa eden bir konuma evrilmiştir.
İçinde kaybolduğumuz, karmaşanın hâkim olduğu bu dijital çağda, bir sessizlik imgesi haline gelen bu paslı ve kırılgan beden, istinai bir uyumun kırık, mantıksal bileşeni ya da nesnesi olarak öylece boşluğa bakan bir katharsis âbidesi’dir artık… Ya da; şimdiki zamanın tahakküm gücüne karşı koyan, ihtilaflı sarsıntılara rağmen umudu saklı tutan hümanist bir dünya büyücüsüdür. Kendi yoksulluğunda, tüm bakışları üzerine çeken sakinleştirici güce sahip bir Budist rahip gibi, durağan ama ihtişamlı görünüşüyle meditasyonuna devam etmektedir.
Antony Gormley , “Another Time for Margate”, Video: 3:53, 2017, Film by Jack Chute Music Written & Produced by Johan Hugo Cello by Abi Fox. [https://www.turnercontemporary.org/ex…]
Gülay Yaşayanlar, Copyright © 2022, Tüm hakları saklıdır. / All Rights Reserved.
Ayrıca Bakınız: https://saglamart.com/matrix-iii
[i] Antony Gormley (Londra, 1950) Arkeoloji, antropoloji ve sanat tarihi alanında gördüğü eğitimin ardından University of the Fine Arts London Central Saint Martins ve Goldsmiths University of London’da başladığı heykel eğitimini UCL Slade School of Fine Art’da tamamlamıştır. Antony Gormley’nin heykel pratiğinin merkezinde bir psikodinamik olarak beden olgusu belirir. Bedenlerimizle kapladıkları alan arasındaki ilişkilere odaklanır. Genellikle kendi bedeninden aldığı kalıpları kullanan Gormley; figüratif denemelerinin yanı sıra, anıtsal yerleştirmeler ve kamusal alan projeleri üzerinde çalışır. Bu vesileyle sanat alanını, yeni formlarla birlikte, yeni davranışların, düşüncelerin ve duyguların ortaya çıkabileceği bir paylaşım ve üretim alanı olarak tanımlamaya özen gösterir. Son yıllarda; Museum Voorlinden (2022), Royal Academy of Arts (2019) ve White Cube’de (2016) düzenlediği kişisel sergileri, büyük ilgi gören, gündem yaratan önemli ve kapsamlı etkinlikler olarak kabul edilir. Gormley 1994 yılında Turner Ödülü’nü kazanmıştır.
[ii] Another Place, 2006-06, Heykel-Enstalasyon, Sanatçının kendi bedeninde alınmış 17 farklı kalıptan üretilmiş 100 adet Dökme Demir, Her biri 650 kg ve 189 x 53 x 29 cm, Crosby Plajı, Merseyside, Liverpool-İngiltere / Antony Gormley’nin ilk olarak 1997’de Almanya’nın Cuxhaven sahilinde, ardından Norveç ve Belçika’da denize doğru bakan 100 adet dökme demir figürden oluşmaktadır. Kalıcı olarak (2030 yılına dek) Liverpool Crosby Plajına yerleştirilen bu düzenleme, gel-git hattı boyunca 250 m aralıklarla ve ufka doğru yerleştirilmiş parçalarla yaklaşık 3 km’lik bir alanı işgal eder. Yerel gel-gitlerin hareketi ve günlük hava koşullarına bağlı olarak bu figürler kimi kez görünür kimi kez de su altında kalarak görünmez bir hâldedir.
[iii] Another Time , 2017, Heykel-Enstalasyon, Dökme Demir, 189 x 53 x 29 cm. / 2017 yılında Margate’de bulunan Turner Contemporary binasının yanına kurulan bu heykel, Antony Gormley’nin yüz adet dökme demir figüründen oluşan Another Place adlı serinin bir parçasıdır. Margate’deki bu heykel, gel-gitle suyun çekilmesinden yaklaşık 3 saat önce görünür hâle gelir. [https://turnercontemporary.org/whats-on/another-time/#more-information]
