Image: Gerhard Richter, Tisch, (Detail), 1962 (CR 1) Huile sur toile, 90,2 x 113 cm Collection particulière © Gerhard Richter 2025 (18102025) | Crédit photographique : © Jennifer Bornstein
PREPARED BY GÜLAY YAŞAYANLAR & MÜMTAZ SAĞLAM
ON GERHARD RICHTER
PARİS SERGİLERİ / 2025 – 2026
Dietmar Elger, Gerhard Richter Catalogue Raisonné, Volume 1, 1962-1968, Edited and Texts by: Dietmar Elger, Graphic Design: Gabriele Sabolewski, Neil Holt, German, English, Publishing by: Hatje Cantz, October 2011, 512 Pages, 539 Photos, Clothbound with dustjacket, 267 mm x 309 mm.
Dietmar Elger, Gerhard Richter Catalogue Raisonné, Volume 2, 1968-1976, Edited and Texts by: Dietmar Elger, Graphic Design: Gabriele Sabolewski, Neil Holt, German, English, Publishing by: Hatje Cantz, March 2022, 528 Pages, 700 Photos, Clothbound with dustjacket, 263 mm x 301 mm.
Dietmar Elger, Gerhard Richter Catalogue Raisonné, Volume 3, 1976 – 1987, Edited and Texts by: Dietmar Elger, Graphic Design: Gabriele Sabolewski, Neil Holt, German, English, Publisher: Hatje Cantz, June 2013, 640 Pages, 702 Photos, Clothbound with dustjacket, 266 mm x 303 mm.
Dietmar Elger, Gerhard Richter Catalogue Raisonné, Volume 4, 1988-1994, Edited and Texts by: Dietmar Elger, Graphic Design: Gabriele Sabolewski, Neil Holt, German, English, Publishing by: Hatje Cantz, June 2015, 600 Pages, 645 Photos, Clothbound with dustjacket, 257 mm x 301 mm.
Dietmar Elger, Gerhard Richter Catalogue Raisonné, Volume 5, 1994-2006, Edited and Texts by: Dietmar Elger, Graphic Design: Gabriele Sabolewski, Neil Holt, German, English, Publishing by: Hatje Cantz, April 2020, 600 Pages, 700 Photos, Clothbound with dustjacket, 266 mm x 308 mm.
Dietmar Elger, Gerhard Richter Catalogue Raisonné, Volume 6, 2007-2019, Edited and Texts by: Dietmar Elger, Graphic Design: Gabriele Sabolewski, Neil Holt, German, English, Publishing by: Hatje Cantz, March 2022, 528 Pages, 700 Photos, Clothbound with dustjacket, 263 mm x 301 mm.
Gerhard Richter, Contributors: Dieter Schwarz, Designer: Silke Fahnert and Uwe Koch, Publisher: David Zwirner Books, Printer: Triofolio-Verona, 192 pages, English, New York 2023.
Gerhard Richter, Authors: Nicholas Serota and Dieter Schwarz, Contributors: Michael Lüthy, Georges Didi-Huberman, Guy Tosatto, Dietmar Elger, Publisher: Fondation Louis Vuitton, Citadelles&Mazened, English, 416 pages, Papperback with flab, October 2025, Paris.
ÖNE ÇIKAN RESİM SERİLERİ VE PROJELER
Birkenau resimleri (2014), Auschwitz-Birkenau ölüm kampında gizlice çekilmiş dört fotoğrafa dayanır. Bu görüntüler üzerinde çalışmaya başlayan Richter, boyayla müdahale eder, üzerini kapatır. Oluşan katmanları silerek yırtık yüzeyler oluşturur. Bu eylem, tarihsel travmanın kasvetli belgeleri ile yeniden üretilen foto-resim arasındaki görselliğin eşzamanlı ve görkemli karşıtlığı ile uyumu ile sanatçının dönüştürme cüretini yansıtır. Böylece, sanatın kimlik ve kolektif hafıza meseleleriyle hesaplaşma becerisini sorgular. Bu resimlerin altında gizlenmiş tarihi travmanın kasvetli görüntüleri artık görünür olmasa da, bir şekilde hafıza izlerini yansıtan duygu yüklü temsiller olarak tescillenir.
Richter, 2017 yılında tuval resmi yapmayı bırakır. Bu tarihten sonra desen pratiğine ağırlık verir. A4 kağıtları üzerine çizilmiş-boyanmış bu çalışmalar, renkli mürekkep ve kurşun kalemle üretilmiş bağımsız denemelerden oluşur. Çizimle tutulmuş günlüklere benzer. Sanatçının düşünsel ve duygusal yoğunluğunu doğrudan bir akışla yansıtır. Cetvel, pergel ve başka aletlerin yanı sıra tıpkı resimlerinde olduğu gibi silecek-sıyıracak aletler ya da silgi kullanır. Leke oluşturmak için ayrıca frotaj tekniğine ve çözücü kimyasallara başvurur. Giderek harita görselliğini çağrıştıran, titreşimli konturlarla, silintilerle ve lekelerle dolu; çizimin bir medyum olarak görsel olanaklarını keşfetmeye yönelik bu deneysel yaklaşım, tuhaf bir kendiliğindenliği yansıtır. Hayal gücünün peşinde, algı ve yansıtma arasındaki akışta sıkışmış, orada olmayan şeyleri bulmaya ya da tam önümüzde olanı kaçırmaya devam etmekte gibidir.
Strip-Tower (2023), Richter’in resim, fotoğraf, dijital reprodüksiyon ve soyutlama alanındaki altmış yıllık araştırmalarını genişleten bir projedir. Şerit Resimler serisini 2010 yılında geliştirmeye başlayan sanatçı, fotoğraflanan ve taranan Soyut Resim 724-4 adlı eserini, dijital ortamda iki şeride, ardından dört, sekiz, on altı ve otuz iki şeride bölerek yatay ve dikey şeritlere dönüştürdü. Tablonun dikey şeritleri yatay olarak gerildi ve alüminyum üzerine lamine edilerek pleksiglas ile kaplandı. Strip-Tower’i oluşturan renkli çizgili seramik karolar, kesişen dik panelleri kaplayan yoğun bir kompozisyondur. Bu çalışma esasında, Richter’in yansımalar, sistemler ve tekrarlar fikrine olan süregelen ilgisini temel alır. Sanatçının altmış yılı aşkın süredir pratiğini meşgul eden resim, fotoğraf, dijital reprodüksiyon ve soyutlama ile öz-inceleme yaklaşımının bir simge anıtına dönüşmüştür.
Gerhard Richter tarafından 2006 yılında tasarlanan bir dizi resim, Amerikalı deneysel besteci John Cage’in adını alır. Cage resimleri, kademeli ve katlı boyama ve silme işlemlerinin bir sonucudur. Yüzeyleri, silinmiş ve kazınmış izlerle, fırça darbeleriyle ve narin ve akıcı olduğu kadar, daha kaba ve katı da görünebilen boyalı alanlardan oluşur. John Cage’in ortam sesi ve sessizlik hakkındaki fikirlerine ilgi duyan Richter, bu seride radikal bir davranış sergilemiş, ellerini kullanmayı reddederek ünlü sileceğini devreye sokmuştur. Richter, ayrıca 2020 yılında, bu serinin etkilerini sürdüren altı parçalık bir baskıresim serisini de oluşturmuştur. Hem boyalı hem de basılı hâliyle Cage resimleri, renklerin duygusal etkilerinin sorgulandığı, dinamik beden hareketleriyle doğaçlamaya dönüşen boyasal bir süreci buluşturulduğu önemli bir seridir.
Richter’in Strip (Şerit) resimleri, kariyerinin son dönemlerinde ortaya çıkan özgün ve kavramsal bir seridir. Soyut çalışmalarından oldukça farklıdır. Soyut resimlerinin dijital fotoğraflarından hareketle, ince renkli şeritlere dönüştürülmesinden oluşur. Strip/şerit resim serileri, zaten soyut olan bir resmin daha da soyutlanması işlemidir. Richter burada imgenin dönüşümü ve veri kaybı ya da kazanımı meselesi üzerinde durmaktadır. Sanatçının elinin tamamen ortadan kalkması anlamına gelen bu yeni resim pratiği, renkli dikey ya da yatay çizgilerden oluşan, optik titreşimli görsel yapılar üretmektedir. Öte yandan 2011 yılında başlayan bu resim serisi, Richter’in sanat yapma sürecine dair düşüncelerinin en radikal ifadelerinden biri olarak kabul edilir. Resmin ne olduğu, sanatçının rolü ve dijital çağda imge üretimi gibi temel sorunlar üzerine derinlemesine bir sorgulama içerir.
Exhibition View, 12 March – 17 July 2021, Espace Espace Louis Vuitton, Séoul / Korea © Courtesy of the artist and Fondation Louis Vuitton
4900 Colours, ızgara biçiminde rastgele düzenlenmiş parlak monokrom karelerinden oluşur. Büyük ölçekli tek bir parçadan, çok parçalı ve çok sayıda küçük resme kadar çeşitli varyasyonları mevcuttur. 4900 Colours, kısmen Richter’in İkinci Dünya Savaşı sırasında yıkılan Köln Katedrali’nin güney penceresi vitrayların yerine geçmek üzere yaptığı tasarımlardan doğmuştur. Bu konsept, Richter’in ilk serisini 1966’da, boya üreticileri tarafından üretilen endüstriyel renk kartelalarını büyük ölçekte kopyalayarak oluşturduğu ızgara resimleriyle gelişmiştir. Fotoğraf resimlerinde olduğu gibi, buluntu malzemeyi kaynak olarak kullanması, sanatçının öznel kompozisyon tercihlerini ortadan kaldırmıştır; ancak renk kartelasını andıran bu resimlerle bunu bir adım öteye taşıyarak, konu veya temsili amaç arasındaki hiyerarşiyi ortadan kaldırmış ve eşitlikçi bir sanat dili yaratmak için renge odaklanmıştır.
Gerhard Richter’in resimsel temsilin doğası üzerine gerçek anlamda yansımalar içeren cam ve aynalı eserler üretmiştir. Görüntü gerçekliğini yeniden üretmek ya da renkler, dokular, teknikler ve jestlerle denemeler yapmayı sürdürmek için sanatçı bu malzemelerin olanaklarını keşfetmeye çalışır. 1967 yılında ilk cam eserlerini verir. Böylece, temsil ve algı tartışmalarıyla ilgili yeni bir çalışma ve düşünme alanı açar. Sözgelimi, 11 Panels (2004) adlı heykel, malzemenin hem içinden bakılabilme hem de yansıtma özelliğini kullanır. Duvara farklı açılarda yaslanmış her bir cam levhanın şeffaflığı, yansımaları çarpık şekiller halinde çoğaltır ve izleyici esere yaklaşıp uzaklaştıkça bu şekiller sürekli değişir. Bulanıklaştırma etkisi, Richter’in figüratif resimlerinde görülen etkiyi anımsatır.
SERGİ MEKâNLARI
David Zwirner; yenilikçi, özgün ve öncü sergilere ev sahipliği yapan önemli bir sanat galerisidir. Çok sayıda sanatçının kariyer gelişimine yardımcı olan David Zwirner, ilk galerisini 1993 yılında New York’un SoHo semtinde açar. 2002’li yıllarda SoHo’dan Chelsea’ye taşınır. 2012 yılında ise Londra Mayfair semtindeki galerisi ile hemen ardından Hong Kong, Paris ve iki yıl önce de geniş sergileme alanları ve olanaklarına sahip Los Angeles galerilerini hizmete açar. David Zwirner, ayrıca online bir galeri programının yanı sıra, Dialogies adıyla podcast yayını, Utopia Edition adıyla içerik üretimi alanında sanat ortamına katkı sağlamaktadır. Ayrıca David Zwirner Books adıyla katalog ve kitap yayınlarını da sürdürmektedir. 2021 yılında da Platform adıyla sanat eserlerinin satın alınabileceği bir kapsamlı bir şirket kurmuştur.
21. yüzyıl mimarisinin en ikonik eserleri arasında yerini alan ve mimari projesi Frank Gehry’e ait olan binada 24 Ekim 2014’ten itibaren hizmet vermeye devam eden Fondation Louis Vuitton, yaratıcı ve yenilikçi projeleri sergilemeye özen gösteriyor. Çağdaş sanat gelişmelerini tarihsel bir bakış açısıyla değerlendiren büyük sergi yapımlarına öncelik veriyor. “Tutkunun Anahtarları”, “Modern Sanatın İkonları, Shchukin Koleksiyonu”, “Courtauld Koleksiyonu: Empresyonizm İçin Bir Vizyon”, “Modern Sanatın İkonları, Morozov Koleksiyonu” gibi yapımların yanı sıra, önemli sanatçılara adanmış “Yeni Bir Dünya İcat Etmek: Charlotte Perriand”, “Simon Hantaï – Yüzüncü Yıl Sergisi” gibi sergileri de sunuyor. Vakıf son olarak ünlü Alman sanatçı Gerhart Richter’in retrospektifine yer veriyor.
GERHARD RICHTER
Gerhard Richter (d. 1932) Almanya’nın Dresden kentinde doğdu. Çocukluğunu ve gençliğini Waltersdorf’ta geçirdi. 1951-1956 yılları arasında Dresden Hochschule für Bildende Künste’de sanat eğitimi aldı. 1959’da Batı Almanya’nın Kassel kentinde düzenlenen Documenta II’yi ziyaret etti ve bu deneyim, sanatçıya sanatsal yönelimini değiştirme konusunda ilham verdi. 1961 yılında Doğu Almanya’yı terk etti. Düsseldorf’taki Staatliche Kunstakademie’de yeniden öğrenim gördü. 1972 yılında, Venedik Bienali’nde Almanya’yı temsil tek başına temsil etmek üzere seçildi. Pek çok tanınmış galeri ve müzede kişisel sergi düzenleyen sanatçı; fotoğraf-resim ilişkisinden türeyen, üslûp geçişkenliği içinde son derece karmaşık görünen çok ve çeşitli eser üretmiştir. Sanatın temsil meselesine ve maddi gerçekliğine derinlemesine bakan sanatçı, Köln’de yaşamakta ve çalışmaktadır. (Photo: Timothy Greenfield Sanders)
SAGLAMART.COM / GUIDE 2025 / YAYINLANDI…
saglamart; dinamik bir anlayış ile hareket eden, kültür-sanat ortamındaki olay ve olgulara, sanatçı tavırlarına, yapıtlara ve yayınlara odaklanan bağımsız bir yayın etkinliğidir. Tüm hakları saklıdır. Görüntü ve yazılar izinsiz kullanılamaz. / saglamart is an independent publishing initiative driven by a dynamic vision, focusing on events and developments in the cultural-artistic landscape, artist perspectives, works, and publications. All rights reserved. Images and texts cannot be used without permission.
