Gerhard Richter, Tisch/Table /Masa, (Detail), 1962 (CR 1), Oil on canvas / Tuval üzerine yağlıboya, 90 x 113 cm., Private collection/Özel Koleksiyon. © Gerhard Richter 2025 (18102025) Photography © Jennifer Bornstein

gerhard richter

bulanık bir kayboluş görselliği

MÜMTAZ SAĞLAM

"

Fotoğraf ile resim arasındaki sınırları sorgulayan; hafıza, gerçeklik ve temsil kavramları üzerinden bu ilişkiyi yeniden değerlendiren Rıchter’in sanatı; doğal olarak güçlü bir dönüştürücü bakışın ürünüdür. Aslında; hatırlama ve unutmanın dinamik ilişkisine odaklanan bu yaklaşım, fotoğraf ile aktarılan anlatımcı bir derinlik yerine, onu yaratıcı bir plastik deneyimin konusu hâline getirir. Kavramsal bir boyuta sürükler. O yüzden fotografik görüntünün zaman içinde boyasal müdahaleler ile biçimlenen bir resme evrilmesi, söz konusu temsil ve dil değişimi sürecinde, görünür olanın gerçekliğini ve zamansal izlerini yok eden bir bağımsızlaştırma girişimi olarak önem kazanır.

Gerhard Richter Yazı 1 Masa

Gerhard Richter, Tisch/Table /Masa, 1962 (CR 1), Oil on canvas / Tuval üzerine yağlıboya, 90 x 113 cm., Private collection/Özel Koleksiyon. © Gerhard Richter 2025 (18102025) Photography © Jennifer Bornstein

Gerhard Richter’in sanatı, çelişkili görünen üslûp yaklaşımlarının birleşimidir aslında. Farklı tür ve tekniklerle çeşitlenen bu üretim anlayışı, fotografik görüntünün temsil yeterliliğini tartışan, bulanık ve belirsiz bir kayboluş görselliğine adanmış gibidir. 1962 tarihli Masa’yı bu bakışın ilk örneği olarak belirleyen sanatçı, radikal hamlelerle hazır görüntünün üzerini perdeleyen bir yaklaşım içine girmiştir. Bu tuhaf biçimleme, zamanla aşkınlaşan dışavurumcu bir performansla bütünleşir. Bireyselleşerek sancılı bir tanıklıktan ve acılı bir geçmişin yükünden sıyrılmaya çalışır, yok etme ve yıpratma eğilimli soyut bir konuma sürüklenir. 

fotoğrafın plastik potansiyeline müdahale 

Gerhard Richter, sanat yaşamının büyük bir bölümünde fotoğraf ile resmin birbirini geliştiren karmaşık ilişkisi üzerine odaklanır. Görsel bir dinamik olarak fotoğrafın plastik potansiyelini çekici bulan sanatçı, aslında dolayımsız ve anlatımcı bu temsilden rahatsızlık duyar. Özellikle, hafıza temsili meselesini sorunsallaştırarak, mevcut görüntüleri farklı yöntem ve tekniklerle manipüle eder, resimsel bir konuma taşır. Böylece Richter, bozuma uğratılmış fotoğrafın estetik niteliğine kendince katkıda bulunurken, bu tür imgelerin tekinsiz gerçekliğine de vurgu yapar. Kısa bir süre içinde bulanık görüntü olgusunu bir yapılandırma biçimi hâline getirir. Özellikle 1965 tarihli Uncle Rudi adlı resimde güçlü bir şekilde duyumsanan bu teknikle, fotoğrafı resim düzleminde yeniden üretir ve ardından kasıtlı olarak yüzeyi silikleştirmeye devam eder. Bu şekilde elde edilen bulanıklık, Richter’e göre algılama yeteneğimizin geçiciliğini ifade etmek için bir fırsattır. Öte yandan geliştirdiği bu biçimleme tekniği ile hafıza temsilinin sertliğinden, yakın tarihe ilişkin bir ahlakî yüzleşmenin kasvetli ve sarsıcı gerçekliğinden kurtulmak ister. Ayrıca bu teknik, aynı zamanda olağanüstü derecede esnek bir buluşa dayanır. Taklit ettiği fotoğraf makinesinin imkânlarının çok ötesinde gerçekleşen bir öznellik içermektedir. Kaynağını aşarak yenilenmiş imgesini arar, onu çarpıtarak yeniden keşfeder. Resmin öznel alanına çekerek fazlasıyla kişiselleştirir.  

Fotoğrafik görüntüye esas teşkil eden yaş boyanın kuru fırça yordamıyla dinamik ve sistematik bir eylemle silikleştirildiği, bir yok etme veya unutma isteminin karşılığı olarak nitelenebilecek bu eylem-biçim hadisesi, titreşimli görüntü gerilimini açık biçimde yansıtır. Bu evrede bir tanım ve kavram olarak önerilen foto-bilder meselesi de zaten, Richter’in sanatında esas veri alanı olarak kullandığı bir materyali resimle çakıştıran bu girişimiyle ilgilidir. Ve görüntü gerçekliğinden sapmalarla özgün karakteristik dönüşümlere sahne olur, yeni bir uzam-imge algısıyla çeşitlenir. Fotoğraf görselliği üzerine kurulmuş etkili romantik manzaralar ile aile üyelerinin figür ve portre yorumları, hep birlikte bu bütünlüğü teşkil eder.

Dolayısıyla Richter’in boyayla müdahale ettiği fotoğraflar, bir anda resimselleşir. Doğal olarak, fotoğrafa özgü sınırları aşarak daha içkin ayrımlara maruz bırakılır. Bu durum, fotografik görüntüyü soyut resme taşıyan stratejik bir bakışı, bir dışavurum dinamiği olarak gecikmeden karşımıza çıkarır. Birbiriyle çelişen eşzamanlı olarak var olan eser grupları da aslında bu iki tür ve teknik arasındaki gelgitlerle biçimlenir. Bir yandan fotoğraf arızalı ve sahte niteliğe bürünürken, diğer yandan resim fotoğrafa bel bağlayan netameli bir konuma evrilir. Fotoğrafa müdahale olgusu, boyasal izler üzerine yoğunlaşan çelişkili bir görüntü ve gerçeklik tartışmasını, yanılsama meselesi üzerine düğümlenen itirazları ve belirsizliği görünür kılar. Ona gerilim ve göreceli bir gerçeklik katar.

Notlar

1 Gerhard Richter, erken döneme ait çalışmalarını yok eder. 1962 yılında bir mobilya tanıtımı fotoğrafına boyayla müdahale ederek, neredeyse görünmez hale getirir. Masa adını verdiği bu kompozisyonu, yapıt envanterinin ilk resmi olarak niteler. İmgeleri silerek bulanıklaştıran bu eğilim, aslında sonradan yaşanacak gelişmelerin habercisi gibidir. Bkz. Jackie Wullschläger, “Başlangıcımda sonum var – Fondation Louis Vuitton’dan Gerhard Richter: Herkesle düello eden bir kışkırtıcı”, Financial Times, 15 October 2025. 

2 1963 tarihli Stag (Geyik) adlı kompozisyon, titreşimli ve muğlak görüntü estetiğine yönelişin bir diğer önemli örneğidir. Gerhard Richter, Stag/Geyik, Tuval Üzerine Yağlıboya, 1963.

Bu teknik, yaş boyanın sıyrılarak düzleştirilmesi, kuru fırçayla yumuşatılan dinamik bir geçiş efekti ile bulanıklaştırılan bir biçimlendirme eylemi olarak açıklanabilir. Mesele burada fotoğraf kaynağının aşılması, yansıtma yeterliliğini zaafa uğratan bir algıya ulaştırılması ya da maruz bırakılmasıdır.

4 Gerhard Richter, Uncle Rudi / Rudi Amca, Tuval Üzerine Yağlıboya, 1965.

Bkz. Mark Prince, Gerhard Richter: Bir Dönemin Görüntüleri | Odak Dışı: Gerhard Richter’den Sonra, Frieze Bucerius Kunst Forumu ve Hamburger Kunsthalle)

7 2014 tarihli Birkenau resimleri; resimsel olana verilen önceliğin bir kanıtı gibidir. 1944 yılında Auschwitz-Birkenau toplama kampında Yahudi mahkûmlar tarafından gizlice çekilen fotoğraflara dayanan dört parçalı bu seri, fotografik tasvirleri tanınmaz hâle gelene kadar üzerlerine boya sürülerek elde edilmiş, soyut ve kavramsal yorumlara dönüştürülmüştür. Bkz. Gerhard Richter, Birkenau, 2014, Oil on canvas Neue Nationalgalerie, Stiftung Preußischer Kulturbesitz, Berlin, loan from Gerhard Richter Art Foundation © Gerhard Richter 2025.

Gerhard Richter, Man Shot Down 1, 1988, Oil on canvas, 100 cm x 140 cm .Catalogue Raisonné: 669-1, The Museum of Modern Art (MoMA), New York, USA. [https://www.gerhard-richter.com/en/art/paintings/photo-paintings/baader-meinhof-56/man-shot-down-1-7691]

belirsiz görüntü olgusu ve temsil

Dikkat edilirse, Gerhard Richter’in peşine düştüğü belirsiz görüntü olgusunun, gerçekliğin ve hatıraların doğrudan akışını ve okunurluğunu bozuma uğratan bir sanat pratiğinin potansiyeli ve olanakları üzerinde geliştiği görülecektir. Dolayısıyla bu olgunun, görsel dil transferiyle yenilenen sürekli bir ifade tercihine dönüşmesi önemlidir. Çünkü, her durumda anlatımcı görünen bir içerik derinliğinden uzaklaşmanın, soyutlama üzerinden ifadeci niteliği bir başka boyuta taşımanın başlıca yolu bu olmuştur. 

Fotoğraf ile resim arasındaki sınırları sorgulayan; hafıza, gerçeklik ve temsil kavramları üzerinden bu ilişkiyi yeniden değerlendiren Richter’in sanatı; doğal olarak güçlü bir dönüştürücü bakışın ürünüdür. Aslında; hatırlama ve unutmanın dinamik ilişkisine odaklanan bu yaklaşım, fotoğraf ile aktarılan anlatımcı bir derinlik yerine, onu yaratıcı bir plastik deneyimin konusu hâline getirir. Kavramsal bir boyuta sürükler. O yüzden fotografik görüntünün zaman içinde boyasal müdahaleler ile biçimlenen bir resme evrilmesi, söz konusu temsil ve dil değişimi sürecinde, görünür olanın gerçekliğini ve zamansal izlerini yok eden bir bağımsızlaştırma girişimi olarak önem kazanır. Buna neden olan biçimleme iradesi, yüzyıl değişimine ulaşan süreçte yaşanan düşünsel ve duygusal gelgitlerle, temsil meselesine bakışın özel ve özgün sonuçlarını ortaya çıkarır. Kimi kez de, yalın gerçekliğini her durumda koruyan Birkenau resimlerinde de açıkça görülen radikal bir sertliğe izin verir.

Mümtaz Sağlam  Copyright © Kasım 2025, All Rights Reserved

Mumtaz Smallpx

prof. mümtaz sağlam  Art writer and curator. He has numerous publications on current issues, theoretical debates and prominent artist attitudes in the field of plastic arts. He lives and works in Izmir and London.

ON THE GERHARD RICHTER’S ART

PARIS EXHIBITIONS / 2025 – 2026

fondatıon louıs vuıtton / parıs

Gerhard Richter, Retrospective, Curators: Dieter Schwarz and Nicholas Serota, October 17, 2025–March 2, 2026, Fondation Louis Vuitton, Paris, France,

DAVID ZWIRNER / PARIS

Gerhard Richter, Solo Exhibition, October 20, December 20 2025, David Zwirner, 108, rue Vieille du Temple, 73003 Paris, France.

EXHIBITION CATALOGUE

Gerhard Richter, Contributors: Dieter Schwarz, Designer: Silke Fahnert and Uwe Koch, Publisher: David Zwirner Books, Printer: Triofolio-Verona, 192 pages, English, New York 2023.  

Gerhard Richter Main page DZ Catalog Cover
Gerhard Ricther Main page LV Catalogue

EXHIBITION CATALOGUE

Gerhard Richter, Authors: Nicholas Serota and Dieter Schwarz, Contributors: Michael Lüthy, Georges Didi-Huberman, Guy Tosatto, Dietmar Elger, Publisher: Fondation Louis Vuitton, Citadelles&Mazened, English, 416 pages, Papperback with flab, October 2025, Paris. 

PAINTING SERIES AND PROJECTS

BIRKENAU PAINTINGS

Gerhard Richter Main Page Birkenau
Gerhard Richter,
Birkenau, (Detail), 2014, Oil on canvas, 260 x 200 cm each.
loan from Gerhard Richter Art Foundation, Photo: David Brandt, courtesy Gerhard Richter Archive Dresden © Gerhard Richter (18102025)

Birkenau resimleri (2014), Auschwitz-Birkenau ölüm kampında gizlice çekilmiş dört fotoğrafa dayanır. Bu görüntüler üzerinde çalışmaya başlayan Richter, boyayla müdahale eder, üzerini kapatır. Oluşan katmanları silerek yırtık yüzeyler oluşturur. Bu eylem, tarihsel travmanın kasvetli belgeleri ile yeniden üretilen foto-resim arasındaki görselliğin eşzamanlı ve görkemli karşıtlığı ile uyumu ile sanatçının dönüştürme cüretini yansıtır. Böylece, sanatın kimlik ve kolektif hafıza meseleleriyle hesaplaşma becerisini sorgular. Bu resimlerin altında gizlenmiş tarihi travmanın kasvetli görüntüleri artık görünür olmasa da, bir şekilde hafıza izlerini yansıtan duygu yüklü temsiller olarak tescillenir. 

DRAWINGS

Gerhard Richter Main Page Drawings
Gerhard Richter
10.7.2024, 2024Mixed media on paper, 21 x 29,7 cm, 
Private collection. Photo: Georgios Michaloudis, farbanalyse, Köln.
© Gerhard Richter (18102025)

Richter, 2017 yılında tuval resmi yapmayı bırakır. Bu tarihten sonra desen pratiğine ağırlık verir. A4 kağıtları üzerine çizilmiş-boyanmış bu çalışmalar, renkli mürekkep ve kurşun kalemle üretilmiş bağımsız denemelerden oluşur. Çizimle tutulmuş günlüklere benzer. Sanatçının düşünsel ve duygusal yoğunluğunu doğrudan bir akışla yansıtır. Cetvel, pergel ve başka aletlerin yanı sıra tıpkı resimlerinde olduğu gibi silecek-sıyıracak aletler ya da silgi kullanır. Leke oluşturmak için ayrıca frotaj tekniğine ve çözücü kimyasallara başvurur. Giderek harita görselliğini çağrıştıran, titreşimli konturlarla, silintilerle ve lekelerle dolu; çizimin bir medyum olarak görsel olanaklarını keşfetmeye yönelik bu deneysel yaklaşım, tuhaf bir kendiliğindenliği yansıtır. Hayal gücünün peşinde, algı ve yansıtma arasındaki akışta sıkışmış, orada olmayan şeyleri bulmaya ya da tam önümüzde olanı kaçırmaya devam etmekte gibidir.

STRIP-TOWER

Gerhard Richter, 
Strip-Tower,  
25 April 2024 – 9 February 2025, Serpentine South Gallery, 
Kensington Gardens, London. Image: Strip-Tower (2023) by Gerhard Richter © 2024, Gerhard Richter, Prudence Cuming Associates.

Strip-Tower (2023), Richter’in resim, fotoğraf, dijital reprodüksiyon ve soyutlama alanındaki altmış yıllık araştırmalarını genişleten bir projedir. Şerit Resimler serisini 2010 yılında geliştirmeye başlayan sanatçı, fotoğraflanan ve taranan Soyut Resim 724-4 adlı  eserini, dijital ortamda iki şeride, ardından dört, sekiz, on altı ve otuz iki şeride bölerek yatay ve dikey şeritlere dönüştürdü. Tablonun dikey şeritleri yatay olarak gerildi ve alüminyum üzerine lamine edilerek pleksiglas ile kaplandı. Strip-Tower’i oluşturan renkli çizgili seramik karolar, kesişen dik panelleri kaplayan yoğun bir kompozisyondur. Bu çalışma esasında, Richter’in yansımalar, sistemler ve tekrarlar fikrine olan süregelen ilgisini temel alır. Sanatçının altmış yılı aşkın süredir pratiğini meşgul eden resim, fotoğraf, dijital reprodüksiyon ve soyutlama ile öz-inceleme yaklaşımının bir simge anıtına dönüşmüştür. 

CAGE PAINTINGS

gerhard richter main page cage paintings
Gerhard Richter
Cage 6, 2006, Oil on canvas, 300×300 cm. 897-6, Tate Collection, London UK. Exhibiton: Gerhard Richter: Cage Paintings
19 April – 26 June 2021, Gagosian Gallery, New York, USA

Gerhard Richter tarafından 2006 yılında tasarlanan bir dizi resim, Amerikalı deneysel besteci John Cage’in adını alır. Cage resimleri, kademeli ve katlı boyama ve silme işlemlerinin bir sonucudur. Yüzeyleri, silinmiş ve kazınmış izlerle, fırça darbeleriyle ve narin ve akıcı olduğu kadar, daha kaba ve katı da görünebilen boyalı alanlardan oluşur. John Cage’in ortam sesi ve sessizlik hakkındaki fikirlerine ilgi duyan Richter, bu seride radikal bir davranış sergilemiş, ellerini kullanmayı reddederek ünlü sileceğini devreye sokmuştur. Richter, ayrıca 2020 yılında, bu serinin etkilerini sürdüren altı parçalık bir baskıresim serisini de oluşturmuştur. Hem boyalı hem de basılı hâliyle Cage resimleri, renklerin duygusal etkilerinin sorgulandığı, dinamik beden hareketleriyle doğaçlamaya dönüşen boyasal bir süreci buluşturulduğu önemli bir seridir. 

ATLAS

Atlas
Gerhard Richter, 
Atlas / Sheet 8, 1962-1966, Newspaper photos, 
51.7 cm x 66.7 cm. Städtische Galerie im Lenbachhaus und Kunstbau, Munich, Germany. © Gerhard Richter
 

DEAD SERIES

Gerhard Richter main Page
Gerhard Richter
Dead, 1988, Oil on Canvas
35×40 cm, (Catalogue Raisonné: 667-3) 
© Gerhard Richter 

STRIP PAINTINGS

Richters “9214 STRIP” . Hundreds of bands and striations in innumerable intense colors allow your gaze no rest. Richter’s “921-4 STRIP” (2011). Hundreds of bands and striations in innumerable, intense colors allow your gaze no rest.Art Courtesy Marian Goodman Gallery
Gerhard Richter
921-4 Strip, 2011,
Oil on canvas. Photo: Marian Goodman Gallery

Richter’in Strip (Şerit) resimleri, kariyerinin son dönemlerinde ortaya çıkan özgün ve kavramsal bir seridir. Soyut çalışmalarından oldukça farklıdır. Soyut resimlerinin dijital fotoğraflarından hareketle, ince renkli şeritlere dönüştürülmesinden oluşur. Strip/şerit resim serileri, zaten soyut olan bir resmin daha da soyutlanması işlemidir. Richter burada imgenin dönüşümü ve veri kaybı ya da kazanımı meselesi üzerinde durmaktadır. Sanatçının elinin tamamen ortadan kalkması anlamına gelen bu yeni resim pratiği, renkli dikey ya da yatay çizgilerden oluşan, optik titreşimli görsel yapılar üretmektedir. Öte yandan 2011 yılında başlayan bu resim serisi, Richter’in sanat yapma sürecine dair düşüncelerinin en radikal ifadelerinden biri olarak kabul edilir. Resmin ne olduğu, sanatçının rolü ve dijital çağda imge üretimi gibi temel sorunlar üzerine derinlemesine bir sorgulama içerir. 

4900 COLOURS

Gerhard Richter
4900 Colors,

Exhibition View, 12 March – 17 July 2021, Espace Espace Louis Vuitton, Séoul / Korea © Courtesy of the artist and Fondation Louis Vuitton

 

4900 Colours, ızgara biçiminde rastgele düzenlenmiş parlak monokrom karelerinden oluşur. Büyük ölçekli tek bir parçadan, çok parçalı ve çok sayıda küçük resme kadar çeşitli varyasyonları mevcuttur. 4900 Colours, kısmen Richter’in İkinci Dünya Savaşı sırasında yıkılan Köln Katedrali’nin güney penceresi vitrayların yerine geçmek üzere yaptığı tasarımlardan doğmuştur. Bu konsept, Richter’in ilk serisini 1966’da, boya üreticileri tarafından üretilen endüstriyel renk kartelalarını büyük ölçekte kopyalayarak oluşturduğu ızgara resimleriyle gelişmiştir. Fotoğraf resimlerinde olduğu gibi, buluntu malzemeyi kaynak olarak kullanması, sanatçının öznel kompozisyon tercihlerini ortadan kaldırmıştır; ancak renk kartelasını andıran bu resimlerle bunu bir adım öteye taşıyarak, konu veya temsili amaç arasındaki hiyerarşiyi ortadan kaldırmış ve eşitlikçi bir sanat dili yaratmak için renge odaklanmıştır.

Gerhard Richter
11 Panels, 886-5, 2004, Glass and wood, Object each: 2780 x 2120 x 8 cm. Tate and National Galleries Scotland Collection. © Gerhard Richter 

GLASS AND MIRROR PANELS

Gerhard Richter’in resimsel temsilin doğası üzerine gerçek anlamda yansımalar içeren cam ve aynalı eserler üretmiştir. Görüntü gerçekliğini yeniden üretmek ya da renkler, dokular, teknikler ve jestlerle denemeler yapmayı sürdürmek için sanatçı bu malzemelerin olanaklarını keşfetmeye çalışır. 1967 yılında ilk cam eserlerini verir. Böylece, temsil ve algı tartışmalarıyla ilgili yeni bir çalışma ve düşünme alanı açar. Sözgelimi, 11 Panels (2004) adlı heykel, malzemenin hem içinden bakılabilme hem de yansıtma özelliğini kullanır. Duvara farklı açılarda yaslanmış her bir cam levhanın şeffaflığı, yansımaları çarpık şekiller halinde çoğaltır ve izleyici esere yaklaşıp uzaklaştıkça bu şekiller sürekli değişir. Bulanıklaştırma etkisi, Richter’in figüratif resimlerinde görülen etkiyi anımsatır.

EXHIBITION PLACES

David Zwirner Paris
108, Rue Vieille du Temple
75003 Paris
France

David Zwirner; yenilikçi, özgün ve öncü sergilere ev sahipliği yapan önemli bir sanat galerisidir. Çok sayıda sanatçının kariyer gelişimine yardımcı olan David Zwirner, ilk galerisini 1993 yılında New York’un SoHo semtinde açar. 2002’li yıllarda SoHo’dan Chelsea’ye taşınır. 2012 yılında ise Londra Mayfair semtindeki galerisi ile hemen ardından Hong Kong, Paris ve iki yıl önce de geniş sergileme alanları ve olanaklarına sahip Los Angeles galerilerini hizmete açar. David Zwirner, ayrıca online bir galeri programının yanı sıra, Dialogies adıyla podcast yayını, Utopia Edition adıyla içerik üretimi alanında sanat ortamına katkı sağlamaktadır. Ayrıca David Zwirner Books adıyla katalog ve kitap yayınlarını da sürdürmektedir. 2021 yılında da Platform adıyla sanat eserlerinin satın alınabileceği bir kapsamlı bir şirket kurmuştur.

Fondation Louis Vuitton
8, Avenue du Mahatma Gandi
Bois de Boulagne, 75116 Paris
France

21. yüzyıl mimarisinin en ikonik eserleri arasında yerini alan ve mimari projesi Frank Gehry’e ait olan binada 24 Ekim 2014’ten itibaren hizmet vermeye devam eden Fondation Louis Vuitton, yaratıcı ve yenilikçi projeleri sergilemeye özen gösteriyor. Çağdaş sanat gelişmelerini tarihsel bir bakış açısıyla değerlendiren büyük sergi yapımlarına öncelik veriyor. “Tutkunun Anahtarları”, “Modern Sanatın İkonları, Shchukin Koleksiyonu”, “Courtauld Koleksiyonu: Empresyonizm İçin Bir Vizyon”, “Modern Sanatın İkonları, Morozov Koleksiyonu” gibi yapımların yanı sıra, önemli sanatçılara adanmış “Yeni Bir Dünya İcat Etmek: Charlotte Perriand”, “Simon Hantaï – Yüzüncü Yıl Sergisi” gibi sergileri de sunuyor. Vakıf son olarak ünlü Alman sanatçı Gerhart Richter’in retrospektifine yer veriyor.

GERHARD RICHTER

Gerhard Richter (d. 1932) Almanya’nın Dresden kentinde doğdu. Çocukluğunu ve gençliğini Waltersdorf’ta geçirdi. 1951-1956 yılları arasında Dresden Hochschule für Bildende Künste’de sanat eğitimi aldı. 1959’da Batı Almanya’nın Kassel kentinde düzenlenen Documenta II’yi ziyaret etti ve bu deneyim, sanatçıya sanatsal yönelimini değiştirme konusunda ilham verdi. 1961 yılında Doğu Almanya’yı terk etti. Düsseldorf’taki Staatliche Kunstakademie’de yeniden öğrenim gördü. 1972 yılında, Venedik Bienali’nde Almanya’yı temsil tek başına temsil etmek üzere seçildi. Pek çok tanınmış galeri ve müzede kişisel sergi düzenleyen sanatçı; fotoğraf-resim ilişkisinden türeyen, üslûp geçişkenliği içinde son derece karmaşık görünen çok ve çeşitli eser üretmiştir. Sanatın temsil meselesine ve maddi gerçekliğine derinlemesine bakan sanatçı, Köln’de yaşamakta ve çalışmaktadır. (Photo: Timothy Greenfield Sanders)

GUIDE 2025 – 2026 PUBLISHED

İZMİR - LONDON

saglamart; dinamik bir anlayış ile hareket eden, kültür-sanat ortamındaki olay ve olgulara, sanatçı tavırlarına, yapıtlara ve yayınlara odaklanan bağımsız bir yayın etkinliğidir. Tüm hakları saklıdır. Görüntü ve yazılar izinsiz kullanılamaz. / saglamart is an independent publishing initiative driven by a dynamic vision, focusing on events and developments in the cultural-artistic landscape, artist perspectives, works, and publications. All rights reserved. Images and texts cannot be used without permission.

Copyright ©
Can Sağlam - Gülay Yaşayanlar Mümtaz Sağlam, 2025.